به گزارش تابش کوثر، خواب تنها به معنای استراحت شبانه نیست، بلکه نقشی اساسی در تقویت حافظه، ترمیم سلول‌ها و تقویت سیستم ایمنی دارد.

پژوهشی جدید نشان می‌دهد که بی‌نظمی در ساعت خواب و بیداری می‌تواند خطر ابتلا به ده‌ها بیماری از جمله دیابت، پارکینسون و حتی نارسایی کلیه را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد.

به گزارش مرکز «داده‌های علوم سلامت»، تیمی از محققان دانشگاه پکن و دانشگاه پزشکی ارتش چین با استفاده از داده‌های بیش از ۸۸ هزار فرد بزرگسال در بیوبانک بریتانیا، الگوهای خواب را طی حدود ۷ سال بررسی کردند.

آن‌ها شش شاخص اصلی خواب از جمله ساعت خواب، نظم چرخه شبانه‌روزی و میزان بیداری‌های مکرر در طول شب را با خطر ابتلا به ۱۷۲ بیماری مقایسه کردند.

نتایج نشان داد که ۹۲ بیماری، از دیابت نوع ۲ و پارکینسون گرفته تا نارسایی حاد کلیه، با خواب کیفیت پایین ارتباط مستقیم دارند.

بر اساس این یافته‌ها، ریسک بسیاری از بیماری‌ها نه فقط به کم‌خوابی بلکه به «کیفیت» و «نظم» خواب وابسته است.

محققان دریافتند که خوابیدن پس از ساعت ۱۲:۳۰ شب خطر ابتلا به فیبروز یا سیروز کبدی را ۲.۵ برابر افزایش می‌دهد.

همچنین بی‌ثباتی در زمان خواب، که به «اختلال ثبات شبانه‌روزی» معروف است، خطر ابتلا به قانقاریا را بیش از ۲.۶ برابر افزایش می‌دهد.

پروفسور شِنگ‌فِنگ وانگ، نویسنده مسئول این تحقیق، اعلام کرد: «این یافته‌ها نگاه ما را از تمرکز صرف بر مدت زمان خواب به سوی ابعاد کمتر شناخته‌شده آن تغییر می‌دهد.»

این پژوهش همچنین باور رایج درباره «خطرناک بودن خواب زیاد» را زیر سؤال برد.

مطالعات پیشین بر اساس گزارش‌های خوداظهاری خواب طولانی (بیش از ۹ ساعت) را با بیماری‌هایی مانند سکته و بیماری قلبی مرتبط می‌دانستند، اما بررسی‌های جدید با داده‌های عینی نشان داد که بسیاری از این ادعاها ناشی از گزارش‌های نادرست افراد درباره میزان خواب واقعی‌شان بوده است.

به گفته پژوهشگران، نزدیک به ۲۱ درصد از کسانی که خود را «پرخواب» معرفی کرده بودند، در واقع کمتر از ۶ ساعت در شبانه‌روز خوابیده‌اند.

این اشتباه موجب شکل‌گیری ارتباطات کاذب میان خواب زیاد و بیماری‌ها در مطالعات گذشته شده بود.

بررسی مجدد داده‌ها نشان داد که وقتی اندازه‌گیری دقیق با دستگاه‌های پوشیدنی به کار گرفته شد، بسیاری از ارتباطات پیشین میان خواب طولانی و بیماری‌ها از جمله افسردگی و بیماری قلبی از بین رفت.

این مطالعه همچنین نشان داد که حدود نیمی از بیماری‌های مرتبط با خواب ناشی از اختلال در ریتم شبانه‌روزی هستند.

کاهش شاخص «دامنه نسبی» یا قدرت ریتم شبانه‌روزی، خطر کاهش توانایی‌های جسمی مرتبط با سن را تا سه برابر افزایش می‌دهد و با بیماری‌هایی مانند پارکینسون ارتباط دارد.

محققان تأکید کردند که التهاب بدن، از جمله افزایش پروتئین واکنشی C و شمار گلبول‌های سفید، میانجی اصلی ارتباط خواب نامنظم با بیماری‌های مزمن است.

وانگ در پایان گفت: «زمان آن رسیده است که تعریف خود از خواب سالم را فراتر از فقط «مدت زمان» آن بدانیم.»

این پژوهش تأکید می‌کند که تنظیم ریتم خواب و کاهش بیداری‌های شبانه می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های مزمن ایفا کند و راهبردهای سلامت آینده باید بر «کیفیت» و «نظم» خواب تمرکز بیشتری داشته باشند.

م/۱۱۰*