به گزارش تابش کوثر، یک بیمار ۴۲ ساله مبتلا به دیابت نوع یک توانسته است پس از پیوند سلول‌های لوزالمعده، برای نخستین‌بار بدون نیاز به داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، انسولین طبیعی در بدن خود تولید کند.

دیابت نوع یک به دلیل حمله اشتباه سیستم ایمنی به سلول‌های جزایر پانکراس ایجاد می‌شود و بیماران معمولاً با تزریق مداوم انسولین و رژیم غذایی سخت بیماری را کنترل می‌کنند. اما در روش تازه، سلول‌های سالم اهدایی پیش از پیوند با فناوری کریسپر (CRISPR) ویرایش ژنتیکی شدند تا از تخریب توسط سیستم ایمنی جلوگیری شود.

در این مطالعه‌ی آزمایشی، سلول‌های ویرایش‌شده از طریق تزریق در عضله دست بیمار پیوند زده شد و طی ۱۲ هفته توانستند در واکنش به افزایش قند خون، انسولین ترشح کنند. مهم‌ترین دستاورد این روش حذف نیاز به داروهای سرکوب ایمنی است که بیماران را در برابر عفونت‌ها و بیماری‌های دیگر آسیب‌پذیر می‌سازد.

پژوهشگران اعلام کردند که سه تغییر ژنتیکی کلیدی در این سلول‌ها انجام شد: دو تغییر موجب کاهش آنتی‌ژن‌هایی شد که سلول‌های T برای شناسایی اجسام بیگانه به‌کار می‌برند و تغییر سوم تولید پروتئین CD۴۷ را افزایش داد تا مانع حمله سلول‌های ذاتی ایمنی شود. تنها سلول‌هایی که هر سه ویرایش را داشتند توانستند در بدن بیمار باقی بمانند و عملکرد طبیعی خود را حفظ کنند.

این فناوری پیش‌تر در آزمایش بر روی موش‌ها و میمون‌ها موفقیت‌آمیز بود، اما این نخستین بار است که در انسان نتیجه مثبت نشان می‌دهد. سال گذشته نیز پزشکان در چین با استفاده از سلول‌های بنیادی یک زن جوان، سلول‌های تولیدکننده انسولین را بازتولید کردند که او را قادر ساخت تا در مدت کوتاهی به سطح پایدار قند خون برسد.

پژوهشگران می‌گویند این روش می‌تواند تحولی بزرگ در درمان دیابت ایجاد کند و حتی در پیوند سایر سلول‌ها و بافت‌ها نیز برای کاهش وابستگی به داروهای سرکوب ایمنی به‌کار گرفته شود.

م/۱۱۰*