به گزارش تابش کوثر، در حالی‌که بسیاری از کشورهای در حال توسعه با خطر مداوم زلزله، سیل و طوفان روبه‌رو هستند، گروهی از مهندسان و معماران در آمریکای لاتین و جنوب شرق آسیا در حال احیای ماده‌ای هستند که «طبیعت آن را برای انعطاف ساخته است»: بامبو.
تحقیقات جدید نشان می‌دهد که بامبو با وجود سبکی و قیمت پایین، دارای ویژگی‌های شگفت‌انگیزی در برابر لرزش و تکان‌های شدید زمین است و می‌تواند جایگزینی ایمن و پایدار برای مصالح سنتی همچون سیمان و فولاد باشد.
در سال ۲۰۱۶، زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۷٫۸ ریشتر شهر مانتا در اکوادور را لرزاند و بخش‌های وسیعی از مناطق مسکونی آن را ویران کرد. اما در میان آوار ساختمان‌های بتنی، خانه‌های بامبویی سنتی همچنان پابرجا ماندند.
«پابلو یاگومه استرلا»، مدیر منطقه‌ای سازمان بین‌المللی بامبو و راتان (INBAR)، در این‌باره گفت: «تمام خانه‌هایی که پیش از زلزله از بامبو ساخته شده بودند، سالم ماندند.»
کارشناسان می‌گویند ساختمان‌ها باید هنگام زلزله «حرکت کنند»، اما کنترل این حرکت اهمیت دارد. «باونا شارما»، استاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، معتقد است که بامبو به‌طور طبیعی برای این انعطاف طراحی شده است و به‌همین دلیل می‌تواند انرژی زلزله را جذب کند.
پژوهش‌های میدانی در استان «مانابی» نشان داده‌اند که میزان آسیب ساختمان‌های بتنی در مقایسه با خانه‌های بامبویی به‌مراتب بیشتر بوده است. در همین راستا، پروژه‌ای با همکاری سازمان INBAR و آژانس توسعه بین‌المللی اسپانیا از سال ۲۰۲۱ آغاز شد که تاکنون صدها خانه جدید بامبویی در اکوادور ساخته و بیش از ۲۰۰ دانشجو را در دانشگاه مانابی آموزش داده است.
هزینه ساخت یک خانه دوخوابه بامبویی کمتر از ۲۰ هزار دلار برآورد می‌شود که معادل هزینه ساخت خانه‌های معمولی است، اما در عوض سازگار با محیط زیست و کاملاً تجدیدپذیر است. مردم محلی این ماده را «چوب خردمندان» می‌نامند.
سابقه استفاده از بامبو به هزاران سال قبل بازمی‌گردد. در آمریکای لاتین، آفریقا و آسیا، بامبو همواره به‌عنوان ماده‌ای اصلی در ساخت‌وساز استفاده می‌شده است. با این حال، در دهه‌های اخیر تحقیقات علمی نشان داده است که این گیاه نه‌تنها ارزان و سریع‌الرشد است، بلکه می‌تواند به‌عنوان ماده‌ای مقاوم در برابر زلزله مورد استفاده گسترده قرار گیرد.
در پی زلزله سال ۱۹۹۹ در کلمبیا که به بزرگی ۶٫۲ ریشتر رخ داد، دولت این کشور با همکاری کارشناسان محلی از جمله «لوئیس فیلیپه لوپز» به تحقیق درباره خواص مقاومتی بامبو پرداخت. نتیجه این مطالعات منجر به تدوین نخستین آیین‌نامه ساختمانی ویژه سازه‌های بامبویی در جهان شد.
لوپز که بعدها بنیاد «بیس باهای» را در فیلیپین تأسیس کرد، می‌گوید: «آن زلزله همه‌چیز را تغییر داد. دولت دریافت که خانه‌های بامبویی سنتی جان هزاران نفر را نجات دادند.»
از آن زمان تاکنون، این بنیاد بیش از ۸۰۰ خانه در مناطق زلزله‌خیز و طوفانی فیلیپین ساخته است. این خانه‌ها از دیوارهای برشی بامبویی ساخته شده‌اند که با سیم‌کشی فلزی تقویت و با لایه‌ای از سیمان یا آهک پوشیده می‌شوند. هرچند این سازه‌ها هنوز در برابر زلزله‌های بزرگ آزمایش نشده‌اند، اما در برابر ده‌ها طوفان استوایی مقاومت کامل از خود نشان داده‌اند.
به گفته کارشناسان، ویژگی منحصربه‌فرد بامبو این است که در عین سبکی، از استحکام بالایی برخوردار است؛ به‌طوری که هم در برابر حرکات افقی زمین در زلزله و هم در برابر بادهای شدید طوفان‌ها مقاومت نشان می‌دهد. «لیو کوی»، مهندس سازمان INBAR، در این‌باره می‌گوید: «بامبو به‌اندازه کافی سبک برای زلزله و به‌اندازه کافی سنگین برای طوفان است.»
افزون بر مقاومت در برابر زلزله، بامبو از نظر زیست‌محیطی نیز مزایای چشمگیری دارد. جنگل‌های بامبو با رشد سریع خود می‌توانند حجم زیادی از کربن را جذب کنند و جایگزینی مناسب برای مصالح پرکربن مانند بتن و فولاد باشند.
شارما می‌گوید: «بامبو نه‌تنها ماده‌ای باززاینده است، بلکه می‌تواند به توسعه عادلانه اقتصادی و اجتماعی نیز کمک کند.»
در کشورهای جنوب شرق آسیا، آمریکای لاتین و جنوب آسیا، بسیاری از دولت‌ها اکنون در حال تدوین یا اجرای کدهای ملی ساخت‌وساز با بامبو هستند.
با پیشرفت فناوری‌های مهندسی، اکنون شرکت‌های بین‌المللی در حال توسعه فرآیندهای صنعتی برای تبدیل بامبو به مصالح مهندسی‌شده مانند تیرهای فشرده، پانل‌های چندلایه و سازه‌های ترکیبی هستند. این مواد می‌توانند جایگزین فولاد و چوب در بسیاری از پروژه‌ها شوند و در عین حال وزن سازه را تا ۵۰ درصد کاهش دهند.
متخصصان محیط‌زیست تأکید می‌کنند که استفاده گسترده از بامبو در صنعت ساخت‌وساز می‌تواند به کاهش چشمگیر انتشار کربن جهانی کمک کند. طبق برآوردها، هر هکتار بامبو در سال بیش از ۱۲ تُن دی‌اکسیدکربن جذب می‌کند و این میزان تا سه برابر بیشتر از بسیاری از گونه‌های درختی است.
انتهای پیام/
نظر شما