به گزارش تابش کوثر و به نقل از "نیوزویک"، مغز انسان، مرکز حافظه، هویت و تصمیمگیری است، با این حال بسیاری هنوز به سلامت آن مانند قلب یا ریه اهمیت نمیدهند. دکتر رودی تانزی، عصبشناس برجسته دانشگاه هاروارد و یکی از پراستنادترین پژوهشگران آلزایمر، این غفلت را یک بحران نوظهور سلامت عمومی میداند.
تانزی که ریاست مرکز سلامت مغز مککینس در بیمارستان عمومی ماساچوست را بر عهده دارد، چهار دهه را صرف مطالعه ریشههای زیستی آلزایمر کرده و بر اهمیت اقدامات پیشگیرانه تأکید دارد. از نظر او، وقتی علائم ظاهر میشوند، برای جلوگیری از زوال مغز بسیار دیر است.
تمرکز بر دو دشمن اصلی مغز: پلاک آمیلوئید و التهاب عصبی
به گفته تانزی، تجمع آمیلوئید مانند «چاشنی آتشی است» که در نهایت التهاب گسترده در مغز را شعلهور میکند. او میگوید: «هدف این است که کبریت را خاموش کنیم و جلوی آتشسوزی را بگیریم.»
او تأکید میکند که سلامت مغز تنها محصول ژنها نیست و سبک زندگی نقشی تعیینکننده دارد.
شش عادت طبیعی برای حفظ سلامت مغز: مدل SHIELD
تانزی در مرکز مککینس مخفف SHIELD را طراحی کرده است که شامل شش رفتار کلیدی است:
۱. خواب کافی: ۷ تا ۸ ساعت خواب عمیق باعث پاکسازی پلاکهای آسیبرسان مغزی میشود.
۲. مدیریت استرس: کورتیزول ناشی از استرس سلولهای عصبی را تخریب و التهاب ایجاد میکند. او مدیتیشن را توصیه میکند.
۳. ارتباط اجتماعی: تنهایی خطر زوال عقل را افزایش میدهد؛ حتی تماس تلفنی با دوستان میتواند شبکههای شناختی را فعال کند.
۴. ورزش: فعالیت بدنی تجمع آمیلوئید را کاهش داده و به تولید سلولهای عصبی جدید کمک میکند.
تانزی اشاره میکند: «هر ۱۰۰۰ قدم اضافی در روز، یک سال افت شناختی را به تأخیر میاندازد.»
۵. یادگیری مداوم: یادگیری موجب تقویت ارتباطات سیناپسی و افزایش تابآوری مغز میشود.
۶. تغذیه: رژیم مدیترانهای غنی از گیاهان، چربیهای مفید و فیبر، سلامت روده و بهتبع آن عملکرد مغز را بهبود میدهد. تانزی صبحانهای شامل گرانولا و ماست را ایدهآل میداند.
سلامت عروقی و متابولیک: عامل تعیینکننده سالمندی مغز
به گفته تانزی، بیماریهایی مانند دیابت، مشکلات قلبی و سکته «سوخت» التهاب مغزی هستند. کنترل فشارخون، قند و چربی خون برای جلوگیری از زوال شناختی حیاتی است.
وی میگوید خطرات متابولیک میانسالی، مانند چاقی و آپنه خواب، ارتباط تنگاتنگی با زوال عقل دارند. او فعالیت بدنی را عاملی برای کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی خطر دمانس میداند و روزهداری متناوب (روش ۸:۱۶) را مؤثر در کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو معرفی میکند.
تغذیه، اکسیژنرسانی و حرکت: سه ستون سلامت طبیعی مغز
تانزی میگوید: «هرچه برای روده خوب باشد، برای مغز نیز مفید است.» او بر کاهش غذاهای فرآوریشده و افزایش مصرف فیبر تأکید دارد.
او همچنین از اسیدهای چرب امگا-۳، ترجیحاً از منابع جلبکی، حمایت میکند؛ زیرا فاقد فلزات سنگین موجود در برخی روغنهای ماهی هستند. او اهمیت اکسیژنرسانی به مغز را برجسته میداند و حرکت، تنفس دیافراگمی و اصلاح وضعیت خواب را کلیدی میخواند و هشدار میدهد: «ده ساعت خمشدن پشت میز با یک دست در فنجان قهوه، هیچ استراحتی برای مغز نیست؛ این وضعیت در واقع نوعی آتروفی در حال استراحت است.»
او همچنین بر نقش سیستم گلیمفاتیک —مکانیسم پاکسازی مغز در خواب عمیق— تأکید میکند و میگوید ثبات زمان خواب از مدت آن اهمیت بیشتری دارد.
عاداتی کوچک، اثری بزرگ در طول عمر
پژوهشگران اتفاقنظر دارند که یادگیری مستمر، روابط معنادار و محیطی غنی از تغذیه سالم و تحرک، بهترین نسخه طبیعی برای حفاظت از مغز هستند. تحریک شناختی، ذخیره شناختی را افزایش میدهد و این ذخیره بیشتر، خطر ابتلا به دمانس در سالهای پیری را بهطور چشمگیری کاهش میدهد.
در پایان، تانزی یادآور میشود: «مغز شما تمام خاطرات، روابط و هوش شما را در خود دارد؛ اما با افزایش سن، این بافت ارتباطی رشتهبهرشته از هم گسسته میشود. باید قبل از شروع این روند اقدام کرد.»
انتهای پیام/Z110
نظر شما