به گزارش تابش کوثر و به نقل از هم‌میهن، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور، برای سی‌وششمین بار در مصلای تهران افتتاح شد. این نخستین دوره برگزاری نمایشگاه در دولت چهاردهم است که با تصمیماتی تازه، از جمله حذف کتابفروشی‌ها از جمع شرکت‌کنندگان، تلاش شده تا به برخی مشکلات دیرینه پایان داده شود.
حسین جاوید، فعال حوزه نشر و مدیر انتشارات سده، با اشاره به تغییر سیاست‌ها گفت: «به‌رغم تمام مخالفت‌هایی که وجود داشت، ارشاد کتابفروشی‌ها را هم بعد از کرونا وارد نمایشگاه کرد... حالا با روی کار آمدن دولت چهاردهم، تصمیم بر این شده که جلوی حضور کتابفروشی‌ها گرفته شود.»
جاوید از سوءاستفاده برخی کتابفروشان سودجو و فروش کتاب‌های تقلبی و افست در دوره‌های گذشته انتقاد کرد و گفت این رفتارها آبروی صنف را برده است.
از سوی دیگر، دولت جدید برای نخستین بار از ناشران الکترونیک حمایت کرده که گامی همگام با تحولات جهانی در صنعت نشر به شمار می‌آید.
با وجود این تغییرات، مشکلات اجرایی نمایشگاه همچنان پابرجاست. جاوید درباره آماده‌سازی غرفه‌ها گفت: «ما همیشه اصطلاحاً دقیقه ۹۰ هستیم... هنوز پنج روز مانده به شروع نمایشگاه، ناشران جای خودشان را نمی‌دانستند.»
او همچنین افزود: «در روز افتتاحیه هم هنوز خیلی‌ها بار جابه‌جا می‌کنند یا کارت‌خوان ندارند... این خیلی مناسب نمایشگاه نیست.»
به گفته جاوید، حدود ۱۰ تا ۱۲ نهاد دولتی در برگزاری نمایشگاه دخیل هستند که باعث پیچیدگی و ناهماهنگی شده است.
موضوع عدم حضور برخی ناشران نیز همواره مطرح بوده است. جاوید این عدم حضور را به سه دسته تقسیم می‌کند: ناشرانی که خود تمایلی ندارند، ناشرانی که تخلف داشته‌اند، و گروهی معدود که کنار گذاشته می‌شوند.
در زمینه حمایت مالی، او می‌گوید برخلاف تصور عمومی، وزارت ارشاد از محل اجاره غرفه‌ها، غرفه‌های تبلیغاتی و حمایت مالی بانک‌ها درآمد قابل‌توجهی کسب می‌کند.
جاوید درباره سودآوری برای ناشران کوچک گفت: «ناشری که به چاپ ۴۰ عنوان کتاب رسیده، طبیعتاً درآمدی دارد... اما ممکن است برخی صرفاً برای برندسازی در نمایشگاه حاضر شوند.»
در مورد یارانه و بُن کتاب نیز او تصریح کرد که بعد از سال ۱۳۹۹ و مجازی‌شدن بُن‌ها، فساد در این زمینه کاهش یافته و امسال دولت زیرساختی برای شفافیت بیشتر فراهم کرده است.
جاوید درباره تضاد میان نمایشگاه و کتابفروشی‌ها گفت: «نتیجه این انتقاد، مخاطب سرگردان است.» او بر لزوم بازنگری در زنجیره پخش کتاب تأکید کرد و افزود: «وقتی تسویه‌حساب‌ها با تأخیر شش تا هشت‌ماهه انجام می‌شود، ناشر نقدینگی لازم را برای چاپ مجدد ندارد... نمایشگاه شبیه یک مُسکن است.»
به گفته جاوید، در صورت لغو نمایشگاه، ناشران کوچک حذف می‌شوند، ناشران متوسط تضعیف می‌شوند و تنها ناشران بزرگ باقی می‌مانند که این موضوع در نهایت به ضرر کتابفروشی‌ها نیز خواهد بود.
او در پایان به مشکلات ساختاری در زنجیره توزیع کتاب اشاره کرد: «تسویه‌حساب‌های ۶ تا ۸ ماهه باعث می‌شود ناشر نقدینگی نداشته باشد... این وقفه ضربه‌زننده است».
نتیجه‌گیری او این است که نمایشگاه کتاب، اگرچه کاستی‌هایی دارد، اما فرصتی است برای زنده ماندن نشرهای کوچک و متنوع شدن بازار کتاب ایران.
م/۱۱۰
نظر شما