به گزارش تابش کوثر و به نقل از "نیوزویک"، این مطالعه که در مجله Biological Reviews منتشر شده و توسط دو انسانشناس تکاملی، کالین شا از دانشگاه زوریخ و دانیل لانگمن از دانشگاه لافبرو انجام شده، استدلال میکند که تغییرات سریع فناوری و محیط زندگی بسیار سریعتر از فرایند کند تکامل انسانی پیش رفتهاند؛ امری که سلامت جسمی، روانی و حتی توانایی تولیدمثل انسان را تحت تأثیر قرار داده است.
شا گفت: «در محیطهای اجدادی، ما برای مقابله با استرس حاد، مانند فرار یا رویارویی با شکارچیان، به خوبی سازگار بودیم. شیر گاهی از راه میرسید و باید آماده دفاع یا فرار میبودیم. نکته این بود که شیر دوباره از صحنه میرفت.»
استرس دیروز و امروز
لانگمن میگوید عوامل استرسزای امروزی — مانند ترافیک، ضربالاجلها، سروصدا یا شبکههای اجتماعی — اگرچه معمولی به نظر میرسند، اما همان سیستمهای «جنگ یا گریز» را فعال میکنند که در گذشته هنگام مواجهه با یک شکارچی فعال میشد.
او گفت: «چه بحث شدید با رئیستان باشد، چه صدای ترافیک، سیستم واکنش به استرس شما همان است که انگار با شیر پشت شیر روبهرو میشوید. شما یک واکنش عصبی قدرتمند دارید، اما فرصتی برای بازیابی وجود ندارد.»
پژوهشگران هشدار میدهند که این ناهماهنگی میان سبک زندگی مدرن و زیستشناسی اجدادی ممکن است تناسب تکاملی انسان — یعنی توانایی بقا و تولیدمثل — را کاهش دهد. کاهش باروری جهانی، التهاب مزمن و افت قابلتوجه تعداد و کیفیت اسپرم نمونههایی از فشار زیستی ناشی از استرس مزمن هستند.
لانگمن در گفتوگو با نیوزویک گفت: «آنچه بیش از همه شگفتزدهام کرد، میزان گستردگی و عمق این ناهماهنگی بود. این فقط یک مشکل سلامت نیست؛ بلکه سیستمهای اصلی بدن را تحت تأثیر قرار میدهد.»
به گفته این پژوهش، واکنشهای استرسی که برای موقعیتهای اضطراری کوتاهمدت طراحی شده بودند، اکنون در اثر زندگی مدرن دائماً فعال هستند؛ وضعیتی که میتواند بر سیستم ایمنی، حافظه و تعادل هورمونی اثر منفی بگذارد.
پژوهش همچنین اشاره میکند که تعداد و تحرک اسپرم از دهه ۱۹۵۰ به طور قابلتوجهی کاهش یافته است؛ روندی که برخی مطالعات آن را به آلایندههای محیطی مانند میکروپلاستیکها و سموم شیمیایی مرتبط میدانند.
دیدگاهها درباره علت بحران
لانگمن میگوید این ناهماهنگی نهتنها ادامه دارد، بلکه احتمالاً در حال تشدید است. او «شتاب بزرگ» از اواسط قرن بیستم — شامل افزایش شهرنشینی، آلودگی، مواد شیمیایی، نور مصنوعی و سروصدا — را نقطه عطف این روند میداند.
او اضافه کرد: «در دو دهه اخیر، بُعد جدیدی اضافه شده: اتصال دیجیتال دائمی، شبکههای اجتماعی، جریان بیوقفه اطلاعات و حالا تعاملات مبتنی بر هوش مصنوعی. سیستم استرس ما برای تهدیدهای کوتاهمدت تکامل یافته، نه برای نوتیفیکیشنهای مداوم و نبود زمان واقعیِ آرامش.»
راهکارهای احتمالی
پژوهشگران پیشنهاد میکنند که شهرها و محیطهای کاری باید بر اساس نیازهای فیزیولوژیک انسان طراحی شوند. لانگمن تأکید میکند که مشکل از «شهر» به عنوان یک مفهوم نیست: «مسئله این است که بسیاری از محیطهای شهری ویژگیهایی را که بدن ما به آن نیاز دارد ندارند و استرسزاهای جدیدی را معرفی میکنند که برای بیولوژی ما زیانبار است.»
انتهای پیام/ Z110
نظر شما