به گزارش تابش کوثر، اریتریتول که در هزاران محصول از نوشابه‌ها گرفته تا خوراکی‌های به اصطلاح «بدون شکر» یافت می‌شود، مدت‌ها به‌عنوان جایگزینی امن برای شکر معرفی شده بود. اما پژوهش تازه‌ای که در دانشگاه کلرادو انجام شده، نشان می‌دهد این ترکیب ممکن است به سلول‌های سد خونی-مغزی آسیب بزند. این سد حیاتی از ورود مواد مضر به مغز جلوگیری می‌کند.
در این تحقیق، سلول‌های سد خونی-مغزی در معرض غلظتی از اریتریتول قرار گرفتند که پس از نوشیدن یک نوشابه شیرین‌شده با این ماده در بدن ایجاد می‌شود. پژوهشگران مشاهده کردند که این ماده با القای استرس اکسیداتیو، سلول‌ها را به تولید رادیکال‌های آزاد سوق داده و هم‌زمان توان دفاع آنتی‌اکسیدانی بدن را تضعیف کرده است.
آسیب به تعادل رگ‌های خونی نیز از دیگر نتایج خطرناک مصرف این شیرین‌کننده بود. پژوهشگران دریافتند که اریتریتول باعث کاهش تولید نیتریک اکساید (گشادکننده رگ‌ها) و افزایش اندوتلین-۱ (تنگ‌کننده رگ‌ها) می‌شود. این اختلال می‌تواند جریان خون به مغز را کاهش داده و زمینه‌ساز سکته مغزی ایسکمیک شود.
بیش از این نیز، مطالعات مشاهده‌ای متعدد، رابطه مصرف اریتریتول با افزایش خطر حمله قلبی و سکته را گزارش کرده بودند. یکی از این مطالعات که هزاران شرکت‌کننده را تحت نظر قرار داده بود، نشان داد افرادی که سطح خونی بالای این شیرین‌کننده را دارند، دو برابر بیشتر در معرض رویدادهای قلبی قرار می‌گیرند.
بخش دیگری از یافته‌های این پژوهش نشان داد که اریتریتول عملکرد فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی را که به‌طور طبیعی مانع از تشکیل لخته خون می‌شود، مختل می‌کند. این اختلال می‌تواند به شکل‌گیری لخته‌های خطرناک و انسداد رگ‌های مغزی بینجامد.
گرچه این آزمایش‌ها در محیط آزمایشگاهی و روی سلول‌های مجزا انجام شده‌اند، اما شباهت نتایج با داده‌های انسانی نگرانی‌ها را افزایش داده است. دانشمندان تأکید دارند که برای اثبات نهایی این اثرات، استفاده از مدل‌های پیشرفته‌تر نظیر رگ مصنوعی روی تراشه ضروری است.
اریتریتول برخلاف شیرین‌کننده‌هایی چون آسپارتام یا سوکرالوز، در دسته الکل‌های قندی طبیعی قرار می‌گیرد که همین مسئله، باعث شده در دستورالعمل‌های اخیر سازمان بهداشت جهانی درباره شیرین‌کننده‌های مصنوعی گنجانده نشود.
با این حال، محبوبیت بالای آن در میان تولیدکنندگان مواد غذایی به‌دلیل طعم شبیه‌تر آن به شکر و کاربرد ساده‌تر در فرمولاسیون غذاها، باعث شده تا در طیف وسیعی از محصولات، به‌ویژه خوراکی‌های موسوم به «سالم»، مورد استفاده قرار گیرد.
با افزایش شواهد علمی مبنی بر خطرات احتمالی این ماده، پرسش‌های جدیدی درباره بهای واقعی حذف شکر و جایگزینی آن با شیرین‌کننده‌های به‌ظاهر بی‌خطر مطرح می‌شود.

م/۱۱۰*