به گزارش تابش کوثر، بررسی تازه‌ای در دانشگاه هامبورگ نشان می‌دهد که یک خواب کوتاه می‌تواند ذهن را برای دریافت ایده‌های تازه و کشف راه‌حل‌های خلاقانه آماده‌تر کند. پژوهشگران می‌گویند ورود به فاز خاصی از خواب در همین مدت کوتاه، احتمال رسیدن به لحظه‌های درخشش ذهنی را افزایش می‌دهد.

برای بسیاری از هنرمندان و اندیشمندان بزرگ، خواب‌های کوتاه روزانه راهی برای رسیدن به الهام‌های تازه بوده است. لئوناردو داوینچی و سالوادور دالی هر دو به‌جای خواب‌های طولانی، به چرت‌های منظم کوتاه تکیه می‌کردند و از همان زمان‌ها، ارتباط خواب با خلاقیت در ذهن‌ها شکل گرفت.

اکنون پژوهشگران دانشگاه هامبورگ در آلمان، با آزمایشی علمی این فرضیه را تأیید کرده‌اند. آن‌ها در این تحقیق از ۹۰ داوطلب خواستند یک تمرین ساده را انجام دهند و در میانه کار، بدون اطلاع آن‌ها تغییری در روند تمرین ایجاد کردند. پس از چند دور، به گروهی اجازه دادند ۲۰ دقیقه بخوابند و مغزشان را با دستگاه EEG  زیر نظر گرفتند.

نتایج نشان داد بیش از ۷۰ درصد افرادی که در خواب وارد مرحله دوم (N۲) شده بودند، توانستند الگوی پنهان تمرین را تشخیص دهند، در حالی که این عدد برای افراد بیدار تنها ۵۵ درصد بود. به گفته «آنیکا لووه»، نویسنده اصلی این پژوهش: «خواب کوتاه می‌تواند مغز را انعطاف‌پذیرتر و پذیراتر کند. شاید به همین دلیل است که بسیاری از افراد بعد از خواب، ناگهان به راه‌حلی می‌رسند.»

این تحقیق برخلاف بسیاری از پژوهش‌های قبلی، به‌جای تمرکز بر الگوهای نوسانی مغز، روی فعالیت‌های نامنظم و پس‌زمینه‌ای آن تمرکز داشت. این فعالیت‌ معمولاً از چشم پنهان می‌مانند، اما نقش مهمی در اتصال و قطع ارتباط بین نورون‌ها دارند.

به‌گفته پژوهشگران، این نوع فعالیت مغزی می‌تواند درک عمیق‌تری از فرآیندهای خواب و نحوه عملکرد ذهن به ما بدهد. هرچند همچنان بخش‌هایی از این فرآیند ناشناخته است و متخصصانی مانند «دلفین اودیت» از مؤسسه مغز پاریس معتقدند که برای درک دقیق‌تر، نیاز به بررسی‌های بیشتر است.

در بخش دیگری از این مطالعه، پژوهشگران اشاره کردند که هنگام خواب، قدرت ارتباط بین سلول‌های مغزی کاهش پیدا می‌کند. این کاهش نه‌تنها ذهن را بازتنظیم می‌کند، بلکه آن را برای جذب اطلاعات جدید در بیداری آماده‌تر می‌سازد.

در سال‌های گذشته نیز پژوهش‌هایی با الهام از روش خواب هنرمندانی مثل دالی و ادیسون انجام شده است. آن‌ها با نگه‌داشتن جسمی در دست هنگام چرت‌زدن، به‌محض خواب رفتن و افتادن آن جسم، بیدار می‌شدند. هدفشان این بود که از لحظه گذار به خواب، که با تخیل و خلاقیت همراه است، بهره بگیرند.

در پایان، پژوهشگران می‌گویند حتی اگر مرحله دقیق خواب مشخص نباشد، چرت‌زدن می‌تواند در انجام برخی کارهای خلاقانه مؤثر باشد. شاید به همین دلیل است که ذهن انسان، گاه درست در آستانه خواب، به کشف‌هایی می‌رسد که در بیداری از آن غافل مانده است.
 

م/۱۱۰*