به گزارش تابش کوثر، بر اساس آخرین اصلاحات آیین‌نامه صدور گواهینامه رانندگی، ارائه گواهی سلامت روان از مراکز مورد تأیید وزارت بهداشت و پزشکی قانونی، شرط الزامی برای دریافت گواهینامه در کشور اعلام شده است. با این حال، کارشناسان نسبت به فقدان تعریف دقیق از سلامت روان و نبود سازوکارهای نظارتی هشدار می‌دهند.
بر اساس آیین‌نامه مصوب هیئت وزیران، متقاضیان دریافت گواهینامه رانندگی موظف‌اند گواهی سلامت روان را از مراکز صلاحیت‌دار ارائه دهند. این الزام برای تمامی انواع گواهینامه از جمله پایه سوم، ویژه و موتورسیکلت اعمال می‌شود.
در ماده ۳ این آیین‌نامه، انجام معاینات روانی در کنار معاینات جسمی و بینایی‌سنجی الزامی اعلام شده و طبق ماده ۹ پیوست ۲، ارزیابی اختلالات روانی یکی از معیارهای اصلی احراز صلاحیت رانندگی محسوب می‌شود. این ارزیابی‌ها با نظارت وزارت بهداشت و همکاری نیروی انتظامی صورت می‌گیرد.
سرهنگ علی ولی‌پور، سخنگوی پلیس راهور ناجا، گفت: «سلامت روان رانندگان نقش مهمی در کاهش تصادفات جاده‌ای دارد و اجرای این ارزیابی‌ها موجب افزایش ایمنی در تردد جاده‌ها می‌شود.»
با این حال، اجرای این الزام با واکنش برخی متقاضیان و کارشناسان همراه بوده است. آن‌ها نسبت به پیچیدگی فرآیند، افزایش هزینه‌ها و حفظ محرمانگی اطلاعات روانی مراجعان ابراز نگرانی کرده‌اند.
هوشنگ مقبولی، حقوقدان و پژوهشگر حقوق کیفری، اظهار کرد: «بدون تبیین دقیق مفهوم سلامت روان، امکان صدور گواهی‌هایی فاقد اعتبار واقعی وجود دارد.» وی تأکید کرد که تعریف سلامت روان در حوزه‌های مختلف، متفاوت است.
وی گفت: «در حقوق کیفری، فردی که مرتکب جرم نشود، سالم تلقی می‌شود، اما در روان‌شناسی، شاخص‌هایی مانند پایداری هیجانی، کنترل خشم، و انطباق با محیط نیز مدنظر قرار می‌گیرند.»
مقبولی با بیان اینکه سلامت روان باید در ابعاد قانونی، روان‌شناختی و اجتماعی به شکل یکپارچه ارزیابی شود، افزود: «تا زمانی که شاخص‌ها و ابزارهای دقیق مشخص نباشد، نمی‌توان گواهی‌ها را راستی‌آزمایی یا جعلی تلقی کرد.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: برای اعتباربخشی به گواهی سلامت روان، باید نظام ارزیابی روشن و علمی تدوین شود تا امکان نظارت و جلوگیری از صدور گواهی‌های غیرواقعی فراهم گردد.
م/۱۱۰
نظر شما