به گزارش تابش کوثر، کارشناسان اجتماعی هشدار می‌دهند که فشار برای دیده‌شدن و حفظ جایگاه در فضای مجازی، سلامت روان و جسم کاربران را تهدید می‌کند.
به گفته‌ی پروفسور باریش اردوغان، رئیس دانشکده جامعه‌شناسی دانشگاه اوسکودار ترکیه که با روزنامه حریت گفتگو کرده‌است: «چالش‌های خطرناک، محتوای بی‌معنا و شیوه‌های زیبایی آسیب‌زا به بخشی از عادت روزانه کاربران تبدیل شده‌است. دیگر مهم نیست که خودِ واقعی‌تان باشید؛ آن‌چه اهمیت دارد، قابل‌کلیک‌بودن است.»
او تأکید کرده‌است: «رفتارهایی که روزگاری شرم‌آور تلقی می‌شد، اکنون قابل بازاریابی‌اند. فشار بی‌پایان برای تولید محتوای تازه، منجر به فرسودگی احساسی می‌شود. احساسات واقعی رنگ می‌بازند و جای خود را به خنده‌های مصنوعی، اشک‌های برنامه‌ریزی‌شده و شادی‌های حمایت‌شده توسط برندها می‌دهند.»
اردوغان اضافه می‌کند که این پدیده محدود به افراد دارای اختلال روانی نیست بلکه بخشی از ساختاری گسترده‌تر است که ارزش انسان را بر اساس تعداد لایک و بازدید می‌سنجد. او می‌گوید: «جامعه وارد رقابتی خاموش شده‌است. هرکس به سبک خود در تلاش برای جلب توجه است. توقف این چرخه دشوار است، زیرا در اقتصاد دیجیتال، انسان از محتوا کم‌اهمیت‌تر شده‌است. اگر مخاطبان بازنگری نکنند که چه چیزی را تماشا و تحسین می‌کنند، این نظام همچنان باقی خواهد ماند. مخاطب هم به همان اندازه مسئول است که تولیدکننده محتوا.»
از سوی دیگر، دکتر گیزم آکجان، روان‌شناس بالینی و استاد دانشگاه، به آثار مخرب مقایسه‌های اجتماعی ناشی از فضای مجازی به‌ویژه در میان زنان اشاره کرده‌است.
او گفت: «افراد وقتی در زندگی واقعی احساس بی‌اهمیتی می‌کنند، برای کسب تأیید به فضای مجازی پناه می‌برند. لایک‌گرفتن نه یک خواسته، بلکه به اعتیاد تبدیل می‌شود. تولید محتوا و جلب توجه، راهی برای بقا تلقی می‌گردد.»
آکجان به نمونه‌هایی اشاره می‌کند که در آن‌ها تراژدی‌های شخصی به شکل محتوای تزئینی و صیقل‌خورده منتشر می‌شود؛ از جمله فردی که چند روز پس از فوت عزیزش، غذای یادبود را مقابل دوربین می‌پزد، یا تصویری از تخت بیمارستان را در کنار لینک تبلیغاتی قرار می‌دهد.
او می‌گوید: «حتی غم هم باید اثبات شود. افراد احساس می‌کنند مجبورند ناراحتی خود را به نمایش بگذارند. از یک سو شاهد زندگی‌های لوکس فیلترشده هستیم، و از سوی دیگر، واقعیت تلخ زندگی. این تضاد، احساس ناامیدی، خشم و انزوا را در سطحی وسیع ایجاد کرده‌است.»
او در پایان هشدار داد: «ما به‌طور جمعی در حال تجربه‌ی تروما و آسیب روانی گسترده‌ای هستیم که از دل شبکه‌های اجتماعی و اقتصاد توجه زاده شده‌است.»

م/۱۱۰*