به گزارش تابش کوثر، یک مطالعه تازه نشان می‌دهد که سلول‌های بنیادی خونساز انسان (HSPCs) در شرایط بی‌وزنی و تابش‌های فضایی دچار تغییرات شبیه پیری زودرس می‌شوند. پژوهشگران می‌گویند این یافته‌ها می‌تواند هم در حفاظت از فضانوردان در مأموریت‌های طولانی و هم در شناخت فرآیند پیری و بیماری‌هایی مانند سرطان روی زمین مؤثر باشد. مجله علمی «سلول‌های بنیادی» در گزارشی نوشت که اقامت در ایستگاه فضایی بین‌المللی باعث کاهش توانایی سلول‌های بنیادی خونساز برای تولید سلول‌های سالم، افزایش آسیب‌پذیری در برابر صدمات دی‌ان‌اِی و کوتاه‌شدن انتهای کروموزوم‌ها شد. دانشگاه کالیفرنیا سن‌دیگو اعلام کرد: «این تغییرات نشانه‌هایی از پیری تسریع‌شده سلولی پس از پرواز فضایی است.»
چهار مجموعه از این سلول‌ها با پروازهای تأمین تدارکات اسپیس‌اکس و با فضاپیمای دراگون به مدار ارسال شد. پژوهشگران عامل اصلی این تغییرات را تابش‌های کیهانی و بی‌وزنی دانستند. کاترینا جمیسون، مدیر مؤسسه سلول بنیادی سنفورد و استاد پزشکی در دانشگاه کالیفرنیا سن‌دیگو گفت: «شناخت این تغییرات نه‌تنها برای حفاظت از فضانوردان در مأموریت‌های طولانی اهمیت دارد، بلکه به ما کمک می‌کند مدل بهتری از پیری انسان و بیماری‌هایی مانند سرطان روی زمین داشته باشیم.» این تحقیق بخشی از مطالعات تکمیلی بر پژوهش دوقلوهای ناسا است. در آن پژوهش، اسکات کِلی تقریباً یک سال در ایستگاه فضایی ماند و برادر دوقلویش مارک کِلی روی زمین بود.
ناسا اعلام کرده بود که ۹۱/۳ درصد تغییرات بیان ژن اسکات طی شش ماه پس از بازگشت به زمین به حالت طبیعی برگشت، هرچند تغییرات قابل توجهی در طول تلومرها مشاهده شد. مطالعه تازه نشان می‌دهد که برخی سلول‌های بنیادی پس از بازگشت به محیط جوان و سالم روی زمین، توانایی بازیابی پیدا کردند.
این محیط شامل لایه‌های مغز استخوان فرد یا خطوط سلولی یک اهداکننده ۳۰ ساله بود. به گفته دانشگاه کالیفرنیا سن‌دیگو، سلول‌ها در فضا طی ۳۲ تا ۴۵ روز دچار استرس میتوکندریایی، التهاب، کاهش توانایی بازسازی و فعال‌شدن بخش‌های غیرفعال ژنوم شدند. پژوهشگران تأکید کردند که مطالعه تغییرات تلومر و بیان ژن می‌تواند برای مأموریت‌های طولانی‌تر فضایی اهمیت ویژه‌ای داشته باشد. دانشگاه کالیفرنیا سن‌دیگو تاکنون ۱۷ مأموریت به ایستگاه فضایی انجام داده و برنامه‌های بیشتری برای بررسی سلول‌های بنیادی و پایش لحظه‌ای تغییرات مولکولی در دست دارد.
م/۱۱۰*
نظر شما