به گزارش تابش کوثر، این تصویر توسط فضاپیمای مدارگرد خورشیدی (Solar Orbiter) ثبت شده که با تغییر زاویه مدار خود توانسته به ناحیه‌ای از خورشید نگاه کند که پیش از این هرگز دیده نشده بود.
در گذشته تمام تصاویر خورشید از زاویه‌ای مستقیم و در راستای صفحه دایره‌البروج ثبت می‌شد؛ همان صفحه‌ای که مدار سیارات منظومه شمسی بر آن منطبق است.
اما اکنون با انحراف ۱۷ درجه‌ای از استوا، این مدارگرد موفق شده از نمایی تازه به خورشید نگاه کند؛ نمایی که می‌تواند شناخت دانشمندان از رفتار مغناطیسی این ستاره را دگرگون کند.
دکتر همیش رید، اخترفیزیک‌دان در دانشگاه کالج لندن و از اعضای پروژه تصویربردار فرابنفش مدارگرد، گفته است: «این لحظه اهمیت زیادی دارد؛ ما دهه‌ها منتظر دیدن قطب‌های خورشید بودیم. این قطعه گمشده درک ما از میدان مغناطیسی خورشید است.»
به گفته کارشناسان، تصاویر به‌مراتب واضح‌تری در راه است. با کمک گرانش سیاره زهره، این فضاپیما در مدار خود تغییراتی ایجاد خواهد کرد تا در سال‌های آینده به زاویه ۳۳ درجه زیر استوا برسد و نمایی شفاف‌تر از قطب جنوب خورشید ارائه دهد.
دکتر دانیل مولر، دانشمند پروژه از آژانس فضایی اروپا، می‌گوید:
«این تنها آغاز مسیر پلکانی مدارگرد خورشیدی به‌سوی قطب‌های خورشید است. در سال‌های آینده با خروج تدریجی از صفحه دایره‌البروج، نمایی بی‌سابقه از قطب‌های خورشید خواهیم داشت. این داده‌ها درک ما از میدان مغناطیسی، باد خورشیدی و چرخه‌های فعالیت خورشید را متحول خواهد کرد.»
مدارگرد خورشیدی با استفاده از سه ابزار اصلی، قطب جنوب خورشید را از زاویه‌ای جدید بررسی کرده است.
ابزار PHI میدان مغناطیسی سطح خورشید را در نور مرئی نقشه‌برداری کرده، EUI گازهای بسیار داغ در جو بیرونی را در نور فرابنفش ثبت کرده، و ابزار SPICE نیز به بررسی لایه‌های مختلف جو خورشید پرداخته است.
دکتر سمی سولانکی از مؤسسه ماکس پلانک در آلمان می‌گوید:
«ما دقیقاً نمی‌دانستیم چه چیزی خواهیم دید؛ قطب‌های خورشید واقعاً سرزمینی ناشناخته‌اند.»
یکی از نخستین یافته‌ها نشان می‌دهد که وضعیت مغناطیسی قطب جنوب خورشید به‌شدت آشفته است و هم‌زمان نشانه‌هایی از هر دو قطب شمال و جنوب در آن دیده می‌شود.
به گفته دانشمندان، این وضعیت تنها برای مدت کوتاهی پس از وارونگی قطب‌های مغناطیسی خورشید که هر ۱۱ سال یک‌بار رخ می‌دهد، دیده می‌شود.
پروفسور لوسی گرین، ستاره‌شناس در دانشگاه کالج لندن، می‌گوید:
«مشاهده قطب‌ها برای درک چرخه ۱۱ ساله فعالیت خورشیدی حیاتی است. این اطلاعات به ما کمک می‌کند بفهمیم چگونه خورشید وارد دوره‌هایی از آرامش یا طوفان‌های شدید مغناطیسی می‌شود.»
ابزار SPICE همچنین موفق شده با استفاده از اثر داپلر حرکت گازهای داغ را در لایه‌های خورشید اندازه‌گیری کند؛ حرکاتی که نقش اساسی در تشکیل باد خورشیدی دارند.
باد خورشیدی نه‌تنها عامل اصلی پدید آمدن شفق‌های قطبی است، بلکه می‌تواند عملکرد ماهواره‌ها، سامانه‌های برق و ارتباطات زمینی را مختل کند.
دکتر فردریک اوشره، اخترفیزیک‌دان از دانشگاه پاریس-ساکله و مسئول تیم SPICE، گفته است: «تا امروز، اندازه‌گیری‌های دقیق از ناحیه قطبی خورشید به‌دلیل زاویه دید محدود ممکن نبود. اکنون با موقعیت جدید مدارگرد، انقلابی در فیزیک خورشیدی در راه است.»
بخش زیادی از داده‌های ثبت‌شده هنوز در حال بررسی است و انتظار می‌رود مجموعه کامل اطلاعات تا مهرماه به زمین برسد.
م/۱۱۰*
نظر شما