به گزارش تابش کوثر و به نقل از خبرگزاری تسنیم، بیمه تامین اجتماعی به‌عنوان یکی از حقوق پایه‌ای کارگران، طبق قانون کار جمهوری اسلامی ایران، از نخستین روز اشتغال الزامی‌ست. با این‌حال، هزاران کارگر در سراسر کشور همچنان بدون قرارداد رسمی و حمایت بیمه‌ای مشغول به کار هستند.
مطابق آمار مرکز پژوهش‌های مجلس، حدود ۶۰ درصد از کارگران کشور بیمه ندارند. بخش عمده این افراد در کارگاه‌های کوچک، واحدهای صنفی، مشاغل خدماتی، یا بخش‌های غیررسمی شاغل‌اند؛ جایی‌که نظارت‌های قانونی و بازرسی‌های میدانی بسیار ضعیف است.
طبق ماده ۱۴۸ قانون کار، کارفرمایان موظف‌اند از روز نخست کار، کارگران خود را بیمه کنند. حتی توافق میان کارگر و کارفرما برای عدم بیمه، فاقد اعتبار قانونی بوده و مشمول جریمه است.
فتح‌الله بیات، رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی گفت: «دولت می‌تواند با طراحی سامانه‌ای، امکان ثبت‌نام کارگران فاقد بیمه را فراهم کرده و با ایجاد بانک اطلاعاتی، فرآیند شناسایی و پوشش بیمه‌ای را تسهیل کند.»
او تاکید کرد: «با اجبار نمی‌توان پیش رفت؛ دولت باید با ارائه مشوق‌هایی مانند تخفیف‌های مالیاتی و بیمه‌ای، کارفرمایان را ترغیب به بیمه‌کردن کارگران کند.»
حمید، یک کارگر جوشکار در کارگاهی در جنوب تهران که هفت سال بدون بیمه کار کرده، گفت: «هر روز با امید نان شب سر کار می‌روم، اما اگر اتفاقی بیفتد، کسی پاسخگو نیست.»
مهدی سعادتی، پژوهشگر حوزه کار بیان کرد: «در ایران حدود ۸۰ درصد واحدهای اقتصادی کوچک یا خرد هستند. نبود نظارت کافی، زمینه تخلفات گسترده‌ای همچون فرار بیمه‌ای را فراهم کرده است.»
به گفته سمیه گلپور، رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران، شمار بازرسان کار در کشور تنها بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ نفر است. وی افزود: «این تعداد در مقایسه با گستردگی اصناف، خدمات و صنایع کشور، ناکافی‌ست.»
پروانه رضایی، معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز اعلام کرد: «به‌زودی ۷۵۰ نفر از جمله ۳۵۰ تا ۴۰۰ بازرس کار از طریق آزمون استخدامی جذب خواهند شد.»
احمد میدری، وزیر کار با تأیید آمارهای منتشر شده گفت: «حدود ۶ میلیون شاغل در کشور فاقد بیمه هستند که از این تعداد، ۲ میلیون نفر در مشاغل اینترنتی فعالیت می‌کنند.»
وی با اشاره به ماده ۲۸ برنامه هفتم توسعه گفت: «دولت می‌تواند آیین‌نامه‌هایی برای مشاغل اینترنتی تهیه کند تا آنان نیز مشمول بیمه بازنشستگی شوند.»
در همین راستا، احسان‌اله هاشمی‌نژاد، معاون اداره کل روابط کار وزارت کار نیز در اجلاس سازمان جهانی کار اعلام کرد: «دولت در حال تدوین مقرراتی برای تسهیل ورود شاغلان فضای مجازی به بیمه اجتماعی است.»
هادی ابوی، نماینده کارگران تأکید کرد: «کارفرمایان طبق ماده ۱۴۸ قانون کار، موظف‌اند کارگر را از همان روز اول کاری بیمه کنند. حتی در دوره آموزشی نیز بیمه الزامی‌ست.»
نبود بیمه، علاوه بر آثار منفی بر زندگی شخصی کارگران، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی جدی برای کشور دارد. افزایش فقر در دوران سالمندی، فشار مالی بر خانواده‌ها و کاهش اعتماد عمومی از جمله این آثار هستند.
کارشناسان برای مقابله با این بحران، راهکارهایی چون افزایش تعداد بازرسان، ایجاد سامانه مردمی گزارش تخلف، اعمال جرایم بازدارنده، مشوق‌های بیمه‌ای برای کارفرمایان و آموزش حقوق کار به کارگران را پیشنهاد می‌کنند.
اگر بیمه را به‌عنوان «حق قانونی» بشناسیم، این پرسش باقی می‌ماند: چرا هنوز میلیون‌ها نفر از این حق محروم‌اند؟
م/۱۱۰
نظر شما