به گزارش تابش کوثر، پایگاه خبری آمریکایی «آکسیوس» در گزارشی تحلیلی نوشت که در تقریباً هر بخش از سیاست خارجی دولت دوم ترامپ، از جنگ تجاری با چین گرفته تا مذاکرات صلح در اوکراین و حتی طرح الحاق گرینلند، ردپای رقابت بر سر «مواد معدنی حیاتی» مشاهده می‌شود.
چین در سال‌های اخیر کنترل بخش اعظم تولید و صادرات مواد معدنی نادر را در اختیار گرفته و این مسئله باعث نگرانی واشنگتن شده است. پکن در واکنش به تعرفه‌های تجاری آمریکا، محدودیت‌هایی را در صادرات این مواد اعمال کرد که موجب شد ترامپ برای جلوگیری از بحران صنعتی و نظامی، به آتش‌بس موقت با چین تن دهد.
بر اساس این گزارش، ایالات متحده برای ساخت تجهیزات نظامی پیشرفته مانند جنگنده‌ها و موشک‌ها، همچنین برای صنایع انرژی پاک نظیر توربین‌های بادی، به آهنرباها و عناصر کمیابی نیاز دارد که تقریباً تمام زنجیره تولید آن‌ها از چین عبور می‌کند.
در پی تشدید نگرانی‌ها، دولت ترامپ مأموریت ویژه‌ای برای یافتن منابع جایگزین در سراسر جهان آغاز کرده است. «گریسلین باسکاران»، مدیر برنامه امنیت مواد معدنی حیاتی در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) در این باره گفته است: «مواد معدنی به نوعی ارز جدید در سیاست خارجی تبدیل شده‌اند.»
آکسیوس گزارش داده است که ترامپ در سفر اخیر خود به آسیا، پیش از دیدار با «شی جین‌پینگ»، سه توافق‌نامه معدنی با کشورهای منطقه امضا کرده و همچنین پنج کشور آسیای مرکزی را که از منابع معدنی غنی برخوردارند، برای دیدار به کاخ سفید دعوت کرده است.
در ۷۲ ساعت گذشته نیز دولت آمریکا از سرمایه‌گذاری ۱.۲ میلیارد دلاری در دو شرکت فعال در حوزه مواد کمیاب و امضای توافقی با قزاقستان خبر داده است؛ کشوری که اخیراً از کشف ذخایر عظیم عناصر نادر زمین خبر داده بود.
منابع آکسیوس می‌گویند موضوع مواد معدنی در بسیاری از مذاکرات خارجی ترامپ – از جمله در گفت‌وگوهای مربوط به بازپرداخت بدهی با آرژانتین، مذاکرات صلح اوکراین، و توافقات تجاری با استرالیا، ژاپن و برزیل – به‌طور مستقیم مطرح شده است. همچنین در سفر او به عربستان سعودی و دیدار با رهبران آفریقایی در واشنگتن نیز این موضوع محور گفت‌وگوها بوده است.
اصرار ترامپ بر کنترل جزیره گرینلند نیز، به نوشته آکسیوس، ناشی از تمایل او برای بهره‌برداری از منابع معدنی این منطقه قطبی بوده است.
طبق گزارش «بررسی زمین‌شناسی آمریکا» در سال ۲۰۲۵، چین منبع اصلی یا غالب در هشت مورد از نه ماده معدنی‌ای است که اختلال در تأمین آن‌ها می‌تواند بیشترین آسیب را به اقتصاد ایالات متحده وارد کند. در صدر این فهرست، عنصر «ساماریوم» قرار دارد که برای ساخت آهنرباهای مورد استفاده در موشک‌ها و جنگنده‌ها حیاتی است. چین بر تمامی مراحل زنجیره تولید این عناصر – از استخراج تا فرآوری و ساخت آهنربا – تسلط دارد.
ایالات متحده در تلاش است با همکاری متحدان خود مانند استرالیا، این وابستگی را کاهش دهد. در همین راستا، دولت واشنگتن اخیراً سهام عمده تنها معدن فعال مواد کمیاب در خاک آمریکا را خریداری کرده است.
با این حال، کارشناسان آمریکایی اذعان دارند که روند خودکفایی در این زمینه بسیار کند خواهد بود. باسکاران تأکید کرده است: «پیشرفت‌های اخیر امیدبخش‌اند، اما آمریکا تا دستیابی به خودکفایی در تولید مواد کمیاب فاصله زیادی دارد.»
در ادامه گزارش آمده است که موضوع مواد معدنی حتی در بحران آفریقا نیز به یکی از محورهای دیپلماسی آمریکا تبدیل شده است. واشنگتن در تلاش است میان رواندا و جمهوری دموکراتیک کنگو در شرق آفریقا میانجی‌گری کند؛ منطقه‌ای که سرشار از فلزات ارزشمندی مانند تنگستن است.
منابع نزدیک به مذاکرات گفته‌اند که تیم ترامپ اصرار دارد مواد معدنی در دستور کار گفت‌وگوها قرار گیرد تا زمینه‌ای برای ورود شرکت‌های آمریکایی به معادن آفریقا فراهم شود.
در پایان، آکسیوس یادآور می‌شود که ترامپ تنها رهبر جهانی نیست که به دنبال تسلط بر بازار مواد معدنی است؛ چرا که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، نیز اخیراً از طرحی ملی برای توسعه تولید داخلی مواد کمیاب در روسیه رونمایی کرده است.
کارشناسان بر این باورند که رقابت بر سر مواد معدنی حیاتی، به محور اصلی منازعات ژئوپلیتیکی آینده تبدیل خواهد شد. آمریکا با هدف مهار قدرت اقتصادی چین، در حال ایجاد شبکه‌ای جهانی از توافقات معدنی است؛ اما تحلیلگران معتقدند این سیاست در نهایت وابستگی واشنگتن به دیگر کشورها را افزایش داده و می‌تواند رقابت بر سر منابع طبیعی را در مناطق حساس جهان از جمله آسیای مرکزی و آفریقا تشدید کند.
انتهای پیام/
نظر شما