به گزارش تابش کوثر، گروهی از پژوهشگران بین‌المللی در حفاری‌های باستان‌شناسی در منطقه «ناموروتوکانان» در شمال‌غرب کنیا موفق به کشف مجموعه‌ای از ابزارهای سنگی شدند که قدمتی نزدیک به ۲.۷۵ میلیون سال دارند. بر اساس نتایج این پژوهش که در نشریه علمی Nature Communications منتشر شده است، این یافته‌ها نشان می‌دهد نخستین انسان‌ها در شرق آفریقا نه‌تنها از ابزار استفاده می‌کردند بلکه ساخت و استفاده از آن‌ها را به‌صورت پیوسته و نسل‌به‌نسل منتقل کرده‌اند.

پیش‌تر تصور می‌شد که استفاده از ابزار در میان انسان‌های اولیه رفتاری مقطعی و تصادفی بوده است. اما این کشف تازه ثابت می‌کند که فناوری ساخت ابزارهای سنگی برای حدود ۳۰۰ هزار سال به‌طور مداوم ادامه داشته است.

«دیوید براون»، استاد دانشگاه جرج واشنگتن و سرپرست این پروژه، در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی گفته است: «پیش‌تر گمان می‌کردیم استفاده از ابزار ممکن است تنها یک تجربه کوتاه در تاریخ تکامل انسان بوده باشد، اما تداوم ۳۰۰ هزار ساله چنین رفتاری، نشان از عمق و ثبات فرهنگی و شناختی در میان انسان‌های اولیه دارد.»

در این محوطه باستانی، باستان‌شناسان بیش از ۱۳۰۰ ابزار سنگی شامل «تیغه‌ها، سنگ‌چکش‌ها و هسته‌های سنگی» کشف کرده‌اند. این ابزارها به‌روش موسوم به «اولدوان» (Oldowan) ساخته شده‌اند که نخستین فناوری گسترده ابزارسازی در تاریخ بشر به‌شمار می‌رود.

«دان پالو رولیر»، زمین‌شناس ارشد تیم پژوهش از دانشگاه سائوپائولو در برزیل، درباره مهارت سازندگان این ابزارها می‌گوید: «این انسان‌ها زمین‌شناسانی بسیار هوشمند بوده‌اند. آن‌ها بهترین نوع سنگ‌ها را از بستر رودخانه‌ها انتخاب می‌کردند تا ابزارهایی بسیار تیز و دقیق بسازند؛ به‌طوری که برخی از آن‌ها هنوز هم می‌توانند دست انسان را ببُرند.»

پژوهشگران همچنین دریافتند که استفاده از ابزارها در این منطقه، با تغییرات شدید اقلیمی آن دوران هم‌زمان بوده است. شواهد زمین‌شناسی نشان می‌دهد که چشم‌انداز این منطقه از تالاب‌های سرسبز به دشت‌های خشک و نیمه‌بیابانی تغییر یافته است. با این حال، انسان‌های اولیه توانسته‌اند با تکیه بر فناوری ابزارسازی، بر چالش‌های محیطی غلبه کنند و به جای سازگاری زیستی، از طریق ابزار با طبیعت سازگار شوند.

«راحب ن. کینیانجویی»، پژوهشگر ارشد موزه ملی کنیا، در این باره می‌گوید: «فناوری به این مردمان اولیه اجازه داد تا بدون نیاز به تغییرات زیستی، خود را با محیط در حال دگرگونی وفق دهند و منابع غذایی جدید به‌دست آورند.»

به گفته پژوهشگران، در لایه‌های مختلف این محوطه شواهدی از بریدگی روی استخوان‌های حیوانات یافت شده است که نشان می‌دهد این انسان‌های اولیه از ابزارهای سنگی برای شکستن استخوان‌ها و بریدن گوشت استفاده می‌کرده‌اند. این فناوری موجب شد تا آنان بتوانند از منابع غذایی متنوعی از جمله گوشت و گیاهان ریشه‌ای بهره‌مند شوند.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد در آن زمان، یعنی حدود ۲.۷۵ میلیون سال پیش، این منطقه میزبان گروهی از نخستین انسان‌ها با مغز نسبتاً کوچک بوده است که در کنار اجداد پیش‌انسانی خود مانند «استرالوپیتکوس» زندگی می‌کردند. به باور «پروفسور براون»، این یافته‌ها فرضیه رایج درباره آغاز واقعی «فرهنگ ابزارسازی» پس از افزایش اندازه مغز انسان را به چالش می‌کشد.

او می‌گوید:«پیش‌تر تصور می‌شد که استفاده پایدار از ابزار زمانی آغاز شد که مغز انسان رشد بیشتری یافت، اما شواهد تازه نشان می‌دهد این رفتار پیش از آن تحول زیستی رخ داده است. ما به‌وضوح توانایی سازگاری فناورانه انسان را بسیار دست‌کم گرفته بودیم.»

این کشف مهم در منطقه باستانی «حوضه تورکانا» در کنیا، که در مجاورت مسیر خشک‌شده یکی از رودخانه‌های بزرگ باستانی قرار دارد، بار دیگر اهمیت شرق آفریقا را به‌عنوان گهواره تمدن و خاستگاه نبوغ انسانی یادآوری می‌کند.

به باور کارشناسان، این یافته‌ها نشان می‌دهد که انسان از همان آغاز پیدایش خود، نه صرفاً موجودی تکامل‌پذیر، بلکه اندیشمندی خلاق و سازنده بوده است که با ابزار و فناوری مسیر بقا و پیشرفت خود را رقم زده است.

انتهای پیام/