به گزارش تابش کوثر، اندیشکده چتم‌هاوس در تحلیلی تحولات مرتبط با طرح جدید دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا برای غزه را بررسی کرده و می‌نویسد: این طرح در هماهنگی کامل با دولت اسرائیل طراحی شده تا بنیامین نتانیاهو بتواند آن را بپذیرد. بر اساس این گزارش، جنبش مقاومت اسلامی حماس در هیچ مرحله‌ای از فرآیند تدوین طرح حضور نداشته و تنها هم‌زمان با انتشار آن از مفاد طرح آگاه شده است.
چتم‌هاوس تصریح می‌کند که برای فلسطینیان، این سند کاملاً نامتعادل است و بیش از هر چیز بر منافع امنیتی رژیم صهیونیستی تمرکز دارد، نه بر نقش یا خواست ملت فلسطین در دوران پس از جنگ غزه. به نوشته این اندیشکده، صدای فلسطینیان در شکل‌گیری این طرح عملاً نادیده گرفته شده است.
تحلیل می‌افزاید: جهان عرب نیز احتمالاً از این طرح غافلگیر خواهد شد، زیرا از کشورهای عربی خواسته شده در آن مشارکت مالی و انسانی داشته باشند، در حالی‌که طرح هیچ اشاره‌ای به حق تعیین سرنوشت ملت فلسطین – که ریشه‌ی اصلی بیش از هشت دهه درگیری در منطقه است – نکرده است.
در ادامه آمده است: هرچند دولت ترامپ در طرح جدید خود از ایده پیشین «ریویرا خاورمیانه» عقب‌نشینی کرده و به مواضع دولت بایدن نزدیک‌تر شده است، اما همچنان در مسیر تحکیم سلطه اسرائیل بر سرزمین‌های اشغالی حرکت می‌کند.
🔹 نکات مثبت ظاهری طرح
چتم‌هاوس می‌نویسد: این طرح از حمایت اکثر دولت‌های منطقه‌ای و کشورهای اسلامی – به‌جز جمهوری اسلامی ایران – برخوردار است و اتحادیه اروپا نیز از آن حمایت کرده است. بر این اساس، طراحان طرح معتقدند چنین حمایت‌هایی می‌تواند بازسازی سریع غزه و حتی کرانه باختری را ممکن سازد و برخی کشورهای عربی نیز داوطلب اعزام نیروهای نظامی برای «تثبیت صلح» شده‌اند؛ نقشی که پیش‌تر کمتر کشوری حاضر به پذیرش آن بود.
این طرح همچنین بخشی از استراتژی کلان آمریکا برای گسترش توافق‌های موسوم به «ابراهیمی» معرفی شده است که کشورهای امارات، بحرین، سودان و مراکش را در بر می‌گیرد و هدف آینده آن نیز جلب عربستان سعودی، سوریه و لبنان عنوان شده است.
🔹 چالش‌های اساسی طرح
در بخش دیگری از گزارش، چتم‌هاوس تأکید دارد که با وجود فشار بین‌المللی برای پذیرش طرح، مشکلات بنیادینی همچنان پابرجاست. فهرست ۲۰ بندی سه‌صفحه‌ای این طرح نمی‌تواند جایگزین یک توافق جامع صلح شود و از نظر سیاسی و عملی، قابلیت اجرایی محدودی دارد.
از جمله چالش‌ها، راه‌اندازی مأموریت صلح بین‌المللی است که به گفته تحلیلگران، ماه‌ها زمان نیاز دارد تا اختیارات، ساختار، ضوابط حقوق بشری و نظام پاسخگویی آن تعیین شود. این مأموریت برخلاف مأموریت‌های سازمان ملل متحد، مستقیماً زیر نظر شخص دونالد ترامپ اداره می‌شود و قالب مشخص و قانونی برای آن وجود ندارد.
چتم‌هاوس می‌نویسد: در حال حاضر هیچ نیروی آماده و باتجربه‌ای برای استقرار فوری در قالب نیروهای بین‌المللی وجود ندارد و ارتش اسرائیل تا زمان تشکیل این نیروها امنیت غزه را برعهده خواهد داشت؛ مسئله‌ای که مأموریت جدید را به ادامه اشغال خارجی شبیه می‌سازد.
🔹 خلع سلاح و حذف حماس
بر اساس این گزارش، طرح ترامپ از حماس می‌خواهد که خود را هم به عنوان یک نیروی نظامی و هم به عنوان حکومت محلی منحل کند. در حالی‌که تجربه جهانی نشان می‌دهد خلع سلاح و بازگرداندن نیروها معمولاً سال‌ها زمان می‌برد، این طرح انتظار دارد چنین اقدامی فوراً انجام شود، بدون آن‌که سازوکار عملیاتی مشخصی برای آن وجود داشته باشد.
🔹 بحران در حکومت غیرنظامی
چتم‌هاوس یادآور می‌شود: حاکمیت مدنی در غزه از دیگر چالش‌های بزرگ است، چرا که تقریباً همه مسئولان غزه وابسته به حماس هستند و کنار گذاشتن آن‌ها بدون برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند موجب هرج‌ومرج شود.
در طرح آمده است که نیروی پلیس و امنیتی جدیدی باید تشکیل شود، اما ایجاد چنین ساختاری ماه‌ها تا سال‌ها زمان می‌برد و در این مدت نیروهای بین‌المللی باید امنیت را حفظ کنند، که خود زمینه‌ساز تنش‌های تازه خواهد شد.
🔹 نقش حماس در آینده سیاسی
به رغم پیش‌بینی انحلال حماس، چتم‌هاوس تأکید دارد که این جنبش همچنان از حمایت مردمی در غزه برخوردار است و نادیده گرفتن آن در ساختار سیاسی جدید، احتمال بازگشت خشونت را افزایش می‌دهد. در عین حال، اسرائیل و هیئت صلح آمریکایی حاضر نیستند حماس را در دولت آینده فلسطین بپذیرند.
🔹 هیئت بین‌المللی اداره غزه
در بخش دیگری از تحلیل آمده است: طرح ترامپ پیشنهاد می‌کند غزه توسط هیئتی از کارشناسان فلسطینی و بین‌المللی اداره شود؛ اما اجرای چنین ساختاری در مدت کوتاه ممکن نیست و خطر بی‌ثباتی جدی وجود دارد.
همچنین تخریب کامل زیرساخت‌های غزه موجب شده است که بازسازی فوری، مهم‌ترین شاخص قضاوت مردم درباره عملکرد این هیئت باشد. تأخیر در بازسازی می‌تواند مشروعیت مأموریت را از بین ببرد.
🔹 خطر فساد و سوء‌استفاده اقتصادی
این اندیشکده هشدار می‌دهد که با وجود وعده میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری، خطر فساد گسترده وجود دارد و ممکن است سودهای حاصل از بازسازی از غزه خارج شود و به مردم فلسطین نرسد.
🔹 موانع سیاسی بین‌المللی
به نوشته چتم‌هاوس، آمریکا برای اجرای طرح باید رضایت چین و روسیه را در شورای امنیت جلب کند، در حالی‌که این دو کشور احتمالاً با اختیارات نامحدود طرح مخالف‌اند و خواهان کنترل و گزارش‌دهی دوره‌ای خواهند شد.
در ادامه تأکید شده است که حذف دولت قانونی فلسطین از فرآیند مدیریت غزه، اقدامی خطرناک است و می‌تواند فلسطین را به دو نهاد مجزا تقسیم کند؛ روندی که از سال‌ها پیش به شکل غیررسمی وجود داشت و اکنون رسمیت می‌یابد.
🔹 تداوم حضور نظامی اسرائیل
چتم‌هاوس می‌گوید: در طرح ترامپ هیچ برنامه‌ای برای خروج کامل نیروهای اسرائیل از غزه دیده نمی‌شود. نخست‌وزیر اسرائیل نیز پیش‌تر اعلام کرده که عقب‌نشینی‌ای در آینده نزدیک انجام نخواهد شد.
به باور تحلیلگران این اندیشکده، در صورت استقرار نیروهای بین‌المللی در کنار نیروهای اسرائیلی، مردم فلسطین و کشورهای منطقه این نیروها را هم‌دست در اشغال غزه تلقی خواهند کرد.
🔹 عدم پیوند با حل نهایی بحران فلسطین
در پایان گزارش آمده است: هر طرحی که بدون تضمین حق تعیین سرنوشت ملت فلسطین و راه‌حل نهایی سیاسی ارائه شود، محکوم به شکست است. تجربه شرق تیمور و کوزوو نشان داده که مأموریت‌های بین‌المللی بدون پشتوانه مردمی، به نوعی اشغالگری جدید تبدیل می‌شوند.
چتم‌هاوس می‌افزاید: اگرچه طرح ترامپ ممکن است در کوتاه‌مدت برخی مشکلات انسانی را کاهش دهد، اما در بلندمدت به دلیل نادیده گرفتن اراده ملت فلسطین و تداوم حضور اسرائیل، نمی‌تواند صلح پایداری ایجاد کند.
این اندیشکده در جمع‌بندی نهایی می‌گوید: حتی در صورت اجرای موفق این طرح، واقعیت تغییر نخواهد کرد؛ زیرا هیچ بخشی از آن به حق تعیین سرنوشت و استقلال ملت فلسطین پاسخ نمی‌دهد.
انتهای پیام/
نظر شما