به گزارش تابش کوثر، حجت‌الاسلام امیر حسنلو در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، ابعاد فرهنگی و سیاسی این رویکرد را تشریح کرده است. حجت‌الاسلام امیر حسنلو با اشاره به شرایط فکری و فرهنگی زمان امام رضا(ع) گفت: «دوران امام رضا(ع) در اوج عصر موسوم به نهضت ترجمه بود؛ حرکتی که از زمان منصور عباسی آغاز و در عهد مأمون به اوج رسید. بغداد، مرو و نیشابور به پایتخت‌های علمی بدل شدند و مناظرات دینی و فلسفی میان مسلمانان، مسیحیان، یهودیان و زرتشتیان رونق داشت.»
وی افزود: «این شکوفایی علمی در کنار آثار مثبت، پیامدهایی چون ترویج شک، الحاد و جبرگرایی داشت. در چنین فضایی جامعه اسلامی بیش از هر زمان به یک مرجع فکری امن نیاز داشت و امام رضا(ع) این نقش را به بهترین شکل ایفا کرد.»
او با تأکید بر اینکه امام رضا(ع) دو ابزار اصلی یعنی فرهنگ گفتگو و سبک زندگی الگو را به‌کار گرفت، تصریح کرد: «مناظرات تاریخی امام با جاثلیق و رأس‌الجالوت نه‌تنها به دفاع از عقاید اسلامی انجامید، بلکه شیوه مناظره علمی بدون خشونت و بر پایه استدلال قرآنی را نهادینه کرد.»
وی ادامه داد: «در زمینه سبک زندگی نیز حضور همیشگی امام در میان مردم، اطعام بدون تبعیض، نشستن بر سر سفره با خدمتکاران و توصیه‌های ایشان درباره تغذیه سالم و بهداشت، الگویی پایدار برای زندگی متعادل اسلامی فراهم ساخت.»
این استاد حوزه علمیه درباره ولایت‌عهدی گفت: «ولایت‌عهدی به امام تحمیل شد؛ مأمون در ظاهر می‌خواست با این کار مشروعیت خود را نزد مردم تقویت کند، اما امام رضا(ع) با آینده‌نگری این دام سیاسی را به بستر گسترش معارف شیعی تبدیل کرد.»
به گفته حسنلو، ارتباط مستقیم امام با ایرانیان و تثبیت جایگاه علمی شیعه در نگاه عموم، حتی میان غیرشیعیان، از پیامدهای این دوران بود. او افزود: «مأمون سه هدف داشت؛ کاهش فشار سیاسی، کسب مشروعیت از طریق انتساب به خاندان پیامبر(ص) و کنترل شیعیان، اما استراتژی امام شامل سخنرانی‌های روشنگر و مناظرات علمی، این اهداف را ناکام گذاشت و جایگاه اهل‌بیت(ع) را تقویت کرد.»
وی در رد تحریف تاریخی درباره تشیع ایرانیان تأکید کرد: «گرایش ایرانیان به اهل‌بیت(ع) از صدر اسلام آغاز شد و استقبال گسترده مردم نیشابور از کاروان امام رضا(ع) و شعار "الرضا من آل محمد(ص)" نمونه آشکار این ارتباط عمیق است. این شواهد ادعای پیدایش تشیع در عهد صفویه را مردود می‌سازد.»
او در ادامه گفت: «امام رضا(ع) سیاست را بر پایه فرهنگ معنا می‌کرد و با تکیه بر اصل "امام حافظ دین و جانشین انبیا است" به شاگردان خود آموخت که هر حکومت فاقد ارتباط مشروع با ولایت الهی، غاصب است. این نگاه در تربیت نیروهای فکری و سیاسی مؤثر بود.»
حسنلو در پایان خاطرنشان کرد: «سیره امام هشدار می‌دهد جامعه‌ای که بستر فرهنگی قوی نداشته باشد، در برابر تهاجم اندیشه‌های بیگانه آسیب‌پذیر است. امروز نیز بسیاری از بحران‌های مدیریتی، اقتصادی و اجتماعی ریشه در ضعف فرهنگ عمومی و بی‌توجهی به آموزش نسل جوان دارد.»
م/۱۱۰
نظر شما