به گزارش تابش کوثر، برداشت بی‌رویه از منابع آبی زیرزمینی، کسری جدی در مخازن کشور ایجاد کرده و اکنون ۳۵۹ محدوده مطالعاتی درگیر فرونشست شده‌اند. کارشناسان تأکید می‌کنند که حتی بارش‌های مناسب نیز نمی‌تواند سفره‌های تخلیه‌شده را احیا کند.

جمعیت ایران از سال ۱۳۳۵ تاکنون از ۱۹ میلیون به بیش از ۸۵ میلیون نفر رسیده و فشار مضاعفی بر منابع آبی کشور وارد کرده است. توسعه نامتوازن، بارگذاری جمعیت در مناطق خشک و استقرار صنایع پرآب‌بر، نقش مهمی در تشدید بحران داشته‌اند. کارشناسان می‌گویند بخشی از بحران ناشی از خشکسالی و تغییرات اقلیمی است، اما سیاست‌های توسعه‌ای نادرست و بهره‌برداری غیرمجاز از آبخوان‌ها، شرایط را وخیم‌تر کرده است. به‌رغم این وضعیت، مدیریت صحیح ۸۰ تا ۹۰ میلیارد مترمکعب آب باقی‌مانده می‌تواند ارزش افزوده بیشتری برای کشور ایجاد کند.

سخنگوی صنعت آب کشور با اشاره به برنامه هفتم توسعه گفت: «این برنامه آخرین فرصت برای اصلاح مدیریت منابع آبی است و بی‌توجهی به آن می‌تواند امنیت آبی را از بین ببرد.» او درباره تهران توضیح داد: «حدود ۵۰ حلقه چاه شرب باید به شبکه آبرسانی متصل و سایر چاه‌ها پلمب شوند. برداشت بی‌رویه از این چاه‌ها یکی از عوامل اصلی فرونشست پایتخت است.» بزرگ‌زاده همچنین توقف حفر چاه‌های جدید در تهران را ضروری دانست و تأکید کرد تنها استفاده مجاز از منابع موجود باید در حوزه شرب یا حفاظت از آبخوان‌ها باشد. بر اساس اعلام شهرداری، میزان فرونشست در تهران سالانه ۲۴ تا ۲۵ سانتی‌متر برآورد شده است.

کارشناسان راهکار مقابله با بحران آب را مجموعه‌ای از اقدامات شامل آبخیزداری، آبخوان‌داری، استفاده از آب‌های نامتعارف، اصلاح حکمرانی و مشارکت عمومی می‌دانند، اما تاکنون تمرکز اصلی بر پروژه‌های بزرگ مانند سدسازی بوده است. در همین حال، وضعیت سد لار به مرحله بحرانی رسیده است. این سد با ظرفیت ۹۶۰ میلیون مترمکعب، اکنون تنها ۳۳ میلیون مترمکعب آب در اختیار دارد. به بیان دیگر، ۹۷ درصد ظرفیت مخزن خالی است.

این سد که در سال ۱۳۶۱ به بهره‌برداری رسید، یکی از پنج سد اصلی تأمین آب شرب تهران است. سد لار علاوه بر کم‌بارشی با پدیده فرار آب نیز مواجه است. مطالعات نشان می‌دهد سالانه بین ۲۲۰ تا ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب از کف و دیواره‌های مخزن نشت کرده و به رودخانه هراز و دریای خزر می‌ریزد. این رقم سد لار را به رکورددار فرار آب در جهان تبدیل کرده است. آمارها حاکی از آن است که میزان ذخیره فعلی سد لار نسبت به سال گذشته (۵۵ میلیون مترمکعب) و میانگین بلندمدت (۱۲۲ میلیون مترمکعب) کاهش چشمگیری داشته و امسال کمترین میزان ذخیره آب در پنج سال اخیر ثبت شده است.

م/۱۱۰