به گزارش تابش کوثر، آذربایجان و ارمنستان با میانجی‌گری دونالد ترامپ در کاخ سفید توافقی را امضا کردند که به گفته واشنگتن، «صلح دائمی» و «فرصت‌های اقتصادی جدید» به همراه خواهد داشت. با این حال، منتقدان این توافق را در راستای منافع انحصاری آمریکا و تثبیت نتایج عملیات نظامی باکو در قره‌باغ می‌دانند.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز جمعه در مراسمی با حضور خبرنگاران در کاخ سفید، اعلام کرد که آذربایجان و ارمنستان متعهد شده‌اند تمام درگیری‌ها را برای همیشه متوقف کنند، روابط تجاری و دیپلماتیک برقرار کنند و به حاکمیت و تمامیت ارضی یکدیگر احترام بگذارند. وی این توافق را «لحظه‌ای مهم» و مسیری برای «صلح و شکوفایی بین‌المللی» توصیف کرد؛ مسیری که به نام «ترامپ» شناخته خواهد شد و کریدور تجاری و ترانزیتی جدیدی میان جمهوری آذربایجان و منطقه خودمختار نخجوان ایجاد می‌کند.

الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان، این توافق را «رویدادی تاریخی» خواند و گفت: «ما در مسیر همکاری استراتژیک با ایالات متحده قرار داریم و منشور همکاری ظرف چند ماه آینده تدوین خواهد شد.» نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان نیز توافق را «دستاورد مهم» و «بنیان‌گذار تاریخ جدید» در روابط دو کشور دانست.

بر اساس متن توافق، آمریکا حق انحصاری توسعه این کریدور را در اختیار خواهد داشت و شرکت‌های آمریکایی به‌زودی پروژه‌های زیرساختی در این مسیر را آغاز خواهند کرد. همچنین توافق‌های دوجانبه برای همکاری در حوزه‌های انرژی، تجارت و فناوری – از جمله هوش مصنوعی – امضا شده است. بخشی از این توافق شامل لغو محدودیت‌های امنیتی پیشین علیه باکو است؛ محدودیت‌هایی که از سال ۱۹۹۲ به دلیل سابقه نقض حقوق بشر آذربایجان اعمال شده بود.

با این حال، این توافق در داخل ارمنستان با انتقادات جدی روبه‌رو شده است. منتقدان یادآوری می‌کنند که در جریان عملیات نظامی آذربایجان در سال ۲۰۲۳، ساکنان ارمنی قره‌باغ تحت محاصره و فشار شدید مجبور به ترک خانه‌های خود شدند. اقدامی که گروه‌های حقوق بشری آن را «استفاده از گرسنگی به‌عنوان سلاح جنگی» و نوعی پاکسازی قومی دانسته‌اند.

آرام هامپاریان، مدیر کمیته ملی ارامنه آمریکا، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «پاک کردن نام قره‌باغ به معنای صلح نیست. عادی‌سازی پاکسازی قومی، صلح نیست.»

برخی ناظران معتقدند که این توافق بیش از آنکه به نفع ثبات منطقه باشد، ابزاری برای تثبیت نفوذ واشنگتن در قفقاز جنوبی و تأمین منافع ژئوپلیتیکی و اقتصادی آن است.

م/۱۱۰*