به گزارش تابش کوثر، با ورود گسترده فناوری هوش مصنوعی به زندگی مردم، نوجوانان نیز بیش از پیش به سمت استفاده از چت‌بات‌ها برای گفت‌وگو، مشورت و حتی دریافت حمایت عاطفی روی آورده‌اند. آنچه این ابزارها را برای نوجوانان جذاب کرده، صبوری، عدم قضاوت، در دسترس بودن دائمی و پاسخ‌های تأییدآمیز آن‌هاست؛ اما متخصصان نسبت به پیامدهای این وابستگی هشدار می‌دهند.

کارشناسان معتقدند که صنعت هوش مصنوعی در حال حاضر تقریباً بدون نظارت قانونی در حال رشد است و بسیاری از والدین اطلاعی از میزان استفاده فرزندانشان از این ابزارها یا اطلاعات شخصی‌ای که در اختیار چت‌بات‌ها قرار می‌دهند، ندارند.

براساس نتایج پژوهشی از سوی مؤسسه آمریکایی «کامِن‌سِنس مدیا»، بیش از ۷۰ درصد نوجوانان آمریکایی تجربه استفاده از «دوستان هوش مصنوعی» را دارند و بیش از نیمی از آن‌ها به‌طور منظم با این برنامه‌ها در ارتباط هستند. در این تحقیق، برنامه‌هایی مانند «کاراکتر»، «نومی» و «رپلیکـا» مورد بررسی قرار گرفته‌اند که به‌عنوان دوستان مجازی طراحی شده‌اند و با ابزارهایی مانند «چت‌جی‌پی‌تی» تفاوت دارند.

مایکل راب، مسئول تحقیقات در این مؤسسه، توصیه کرده است: «والدین باید بدون پیش‌داوری با فرزندان خود گفت‌وگو کنند و از آن‌ها بپرسند آیا از دوستان مجازی استفاده می‌کنند یا خیر، و چه چیزی در این ابزارها برایشان جذاب است».

او همچنین تأکید کرده است: «نوجوانان باید بدانند که این ابزارها طوری برنامه‌ریزی شده‌اند که همیشه پاسخ‌های تأییدی بدهند، در حالی که دوستی واقعی نیازمند تفاوت دیدگاه و برخورد با چالش‌هاست».

میتچ پرینستین، رئیس بخش روان‌شناسی انجمن روان‌شناسی آمریکا نیز با ابراز نگرانی گفته است: «نگرانی ما فقط محتوای روی صفحه نیست، بلکه زمانی است که این ابزارها از روابط واقعی نوجوانان می‌دزدند».

او افزوده است: «باید به نوجوانان آموزش داد که این ارتباطات مجازی، واقعی نیستند و نمی‌توانند جایگزین روابط انسانی شوند».

انجمن روان‌شناسی آمریکا اخیراً هشدارنامه‌ای رسمی درباره تأثیرات هوش مصنوعی بر سلامت روان نوجوانان منتشر کرده و راهکارهایی برای والدین ارائه داده است.

در این هشدار آمده است که اگر نوجوانان تمایل بیشتری به گفت‌وگو با هوش مصنوعی نسبت به دوستان واقعی پیدا کرده‌اند، یا هنگام دور بودن از این ابزارها دچار اضطراب و ناراحتی می‌شوند، باید به این نشانه‌ها توجه جدی شود.

کارشناسان همچنین تأکید دارند که والدین باید مانند محدودسازی استفاده از شبکه‌های اجتماعی، مقررات مشخصی برای استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی تعیین کنند، چرا که برخی از این برنامه‌ها محتوای ویژه بزرگ‌سالان دارند و ممکن است سناریوهای احساسی یا حتی عاشقانه را شبیه‌سازی کنند.

از سوی دیگر، نوجوانان باید بدانند که چت‌بات‌ها توانایی رسیدگی به بحران‌های واقعی روانی را ندارند و در صورت مواجهه با اختلالاتی مانند افسردگی، اضطراب یا اختلال تغذیه، باید از کمک متخصصان و خانواده بهره بگیرند.

م/۱۱۰*