بهترین مجموعه های نوروزی امسال سیما کدامند؟

به گزارش تابش کوثر؛حالا دیگر چند روز بیشتر به آغاز سال نو و آغاز ماراتن مجموعه‌های سیما نمانده است. همه شبکه‌ها می‌خواهند هر آنچه در چنته دارند رو کنند تا بتوانند اوقات خوش‌تری برای مردم فراهم کنند. ضمن آنکه در این میان هر شبکه‌ای که بتواند ارزش افزوده‌هایی علاوه بر این سرگرم کردن داشته باشد پیروز میدان است. ارزش افزوده‌هایی ازجمله پردازش درست‌تر و کاملتر شخصیت‌ها، روان بودن شیوه قصه‌گویی و اساسا قصه گفتن، داشتن نکات اخلاقی که به صورت غیرشعاری و کاملا زیرپوستی مطرح شود و سایر چیزهایی که می‌تواند به ماندگار شدن یک اثر در ذهن مخاطبش کمک کند.

هنوز برای قضاوت درباره مجموعه‌های تلویزیونی زود است اما شاید بشود از تیزرهای پخش شده سریال‌ها و حواشی کار و پیشینه سازندگان و آنچه پیشتر درباره مجموعه‌ها، چه در فضای رسانه و چه در فضاهای غیررسمی گفته شده است به بعضی نکات رسید.

*پیشینه سازندگان و فضای مجموعه

شبکه اول برای عید امسال مجموعه " نون. خ" را آماده پخش کرده است. این کار را سعید آقاخانی کارگردانی کرده و تهیه‌کننده آن مهدی فرجی است. فرجی که پیش‌تر مدیر شبکه اول سیما بود، حالا در شبکه‌ای که پیشتر تحت زعامت او بوده است مجموعه‌ای را آماده کرده که  ظاهرا طنز اجتماعی است و شخصیت‌های اصلی سریال از مناطق کُردنشین هستند.

مجموعه شبکه دوم اما ساخته بهرنگ توفیقی و تهیه شده توسط حامد عنقاست. زوجی که در آثار قبلی از جمله انقلاب زیبا، تنهایی لیلا و پدر نشان داده اند که دغدغه شان صرفا سرگرم کردن مخاطب و خنداندن یا گریاندن او نیست. آنها تلاش می‌کنند تا غیرمستقیم و ظریف و در کنار روایت یک قصه سر راست بعضی نکات اخلاقی و انسانی را هم در  آثارشان طرح کنند.

 مجموعه شبکه سوم با نام "زوج و فرد" که نامش پیش‌تر"مُر قانون" بود، از همان اول با تیزرهایش نشان می‌دهد که کمی  از سایر شبکه‌ها عقب‌تر است و علیرضا نجف زاده در مقام کارگردان و مهران مهام به عنوان تهیه کننده همچنان می‌خواهند  با دستاویزهای مربوط به دهه  60 و 70 و بر اساس تجربه‌های مهام در مورد ساخت مجموعه‌های طنز در آن سالها به خنداندن مردم امیدوار باشند. امیدی که به نظر می‌رسد چندان محقق نخواد شد و سلیقه مردم و زیباشناسی آنها نسبت به بیست- سی سال قبل تفاوت‌های اساسی دارد و نمی‌شود چندان به شانس و اقبال برای دست به دست هم دادن همه چیز برای گل کردن این مجموعه دل خوش کرد.

*احترام به مخاطب

اگر چه سعید آقاخانی کارش را بلد است و در مجموعه‌های قبلی مثل خوش نشین‌ها، چاردیواری، خروس و ... نشان داده است که سلیقه مخاطب را می‌شناسد اما آوردن ماجرا به مناطق کُردنشین و ساخت مجموعه‌ای با لهجه کُردی برای او ریسک بزرگی به حساب می‌آید. ریسک بزرگی که هم می‌تواند موجب دیده شدن بیشتر سریالش شود و هم در صورت تاکید زیاد بر عناصر بومی ممکن است به پاشنه آشیل مجموعه او بدل شود و از همان آغاز ممکن است برای گروهی دافعه ایجاد کند. از سویی ظاهرا او به جز خود سعید آقاخانی و حمیدرضا آذرنگ و علی صادقی از بازیگران بومی سود جسته است که باز هم همین مورد می‌تواند ریسک او را بالاتر ببرد و در صورتی که از همان ابتدا نتواند با عناصر طنز مخاطبش را پای این مجموعه نگاه دارد امتیاز  بخشی از مخاطبینش به سبد سایر آثار ریخته خواهد شد. با این همه کنار هم قرار گرفتن دو کاربلد این حوزه یعنی آقاخانی و فرجی از همان آغاز می‌تواند این دغدغه را کمرنگ کند و نوید بخش سریالی باشد که با آوردن و شریک کردن قومیت‌های مختلف و با نگاهی سراسری می‌تواند مخاطبش را راضی کند. اشراف فرجی در مورد نگاه و سلیقه مخاطبان سراسری و ظرائف ساخت مجموعه برای مخاطبان غیر پایتخت نشین و تسلط آقاخانی به ساخت مجموعه‌های طنز می‌تواند امیدواری به موفقیت این مجموعه را بالا ببرد.

شاید از مهمترین ویژگی‌های مثبت مجموعه شبکه دو تلاشی است که عوامل برای احترام به مخاطب انجام داده اند و نمودش را می‌شود در تیزر مجموعه هم دید. مجموعه‌ای خوش آب و رنگ که در فضاسازی‌ها و کادر بندیی‌ها، چه در رنگ و نور کار و چه به عنوان یک مجموعه پربازیگر و استفاده از بازیگران چهره ای از جمله حمید گودرزی، میترا حجار، عنایت بخشی، مهراوه شریفی‌نیا، بهنوش بختیاری، مجید مشیری، افسانه چهره آزاد، بهرنگ علوی و از سویی عنایت بخشی که پس از مدتها دوری دوباره به قاب تلویزیون برگشته است و نوروز میهمان خانه‌های مردم است نشان می‌دهند که عوامل فیلم از کار نزده اند و تمام تلاششان را کرده اند تا مخاطب حس کند به او احترام گذاشته شده است.

علاوه بر این به نظر می‌رسد با مجموعه ای پر لوکیشن مواجه خواهیم بود که در فضای ساخت فیلم و مجموعه های آپارتمانی اتفاق مثبت و قابل توجهی است.

در مجموعه زوج یا فرد اما به نظر می‌رسد بار اصلی بر دوش بازیگران و خصوصا مرجانه گلچین و مهران  غفوریان باشد. مهران مهام که پیشتر مجموعه‌هایی را از جمله «ترش و شیرین»، «کارآگاه شمسی و دستیارش مادام» و پنچری را در کارنامه دارد این بار هم آمده تا با همان فضا و حال و هوا مردم را بخنداند. استفاده از مجموعه‌ای از بازیگران طنز  از جمله مهران غفوریان، هدایت هاشمی، یوسف تیموری، مرجانه گلچین، سپند امیرسلیمانی و مهران رجبی هم  نشان می‌دهد که مهام و  نجف زاده تلاششان را کرده اند و قصد داشته اند تا با گرد آوردن بازیگران طنز لحظه‌های خوبی برای مخاطبانشان بسازند و شاید اگر بی رنگ و روح بودن سریال و تاکید بر خلق موقعیت‌های لحظه‌ای برای گرفتن خنده نبود، می‌شد امید بیشتری به دیده شدن این مجموعه داشت.

*برگ برنده

ظاهرا برگ برنده سعید آقاخانی و فرجی، دو چیز است. اولی قصه است که شاید بشود آن را نسخه کُردی، پایتخت دانست و دومی همان چیزی که ممکن است پاشنه آشیل مجموعه شود. یعنی آوردن مجموعه به خارج از تهران و شریک کردن یکی از اقوام ایرانی در قصه. اتفاقی که ممکن است اشراف آقاخانی بر رفتار و فرهنگ کُردی موجب شود تا ریسکش کمتر شده و حتی بعید نیست همین پاشنه آشیل به برگ برنده سریال " نون. خ" بدل گردد.

درباره بر سر دو راهی می‌توان به چند برگ برنده می‌داشت که قرار است در هر قسمت رو شوند. در همین آغاز و بر اساس آنچه از تیزر  مجموعه بر سر دوراهی بر می‌آید، می‌شود گفت زوج عنقا-توفیقی از همین حالا دست به یک بازی تصویری زده اند. جلب توجه مردم حتی با فونت مجموعه که تلاش شده تا شبیه آثار قدیمی سینما و تلویزیون باشد. ایده ای که از همان اول مخاطب را به سمت پوسته ای ظاهرا قدیمی میکشاند. پوسته ای قدیمی که البته رنگ و لعاب و پوشش ها و فضاسازی ها نشان می‌دهد که این پوسته صرفا یک بازی برای جذب کردن مخاطب است و اتفاقات قصه احتمالا در زمانی نزدیک به امروز می‌گذرد. نجف دریابندری معتقد بود بعد از دوره مدرنیسم آنچه اتفاق افتاده است ساختن یک بنای نو و ترو تازه بر یک بنای قدیمی است. فرض کنید ساختمانی قدیمی با پنجره‌های رنگی و حوض آبی و کاشی‌های قدیمی را که ویران شده است و دیگر در آن جای سکونت نیست خراب کنند و بعد با همان کاشی‌ها و پنجره‌های رنگی و آجرها بنایی نو و امروزی روی همان بنای قدیمی بسازند. شاید بازی عنقا و توفیقی در این مجموعه هم چیزی شبیه همین باشد. بازی که در عین جذابیت برای مخاطب امروز می‌تواند نوستالژی مجموعه‌ها و شخصیت‌های قدیمی را هم برای مخاطبش زنده کند. اتفاقی که شاید به واسطه حضور عنایت بخشی بعد از مدتها دوری پررنگ تر شود و مخاطب را پای مجموعه بنشاند. این البته به شرطی است که عنقا و توفیقی در روایت قصه موفق باشند و بتوانند روان و بی‌‌لکنت قصه عاشقانه شان را برای مخاطب بازگو کنند. موضوعی که شاید البته نقطه قوت سریال هم باشد. سابقه حامد عنقا در نوشتن مجموعه‌های پر مخاطبی مثل قلب یخی و یا ساخت مجموعه‌ای قصه گو مثل تنهایی لیلا می‌تواند نوید بخش دیدن یک مجموعه قصه گو در شبکه دوم سیما باشد.

برگ برنده سریال شبکه سوم ظاهرا تلاش برای بردن مخاطب به فضای برنامه‌های طنز یکی دو دهه پیش است. تلاشی که به واسطه دیدن و آشنا شدن مردم با انواع مختلف طنز و برنامه‌های کمدی بعید است مثمر ثمر باشد. اصلا طبیعت آدمی همین است. تا وقتی مهران مدیری و گروه ساعت خوش و ... نبودند مردم به طنزهای ملاط آباد خبر و آقای ملون و سق سیاه و طنزهای مدل صبح جمعه ای می‌خندیدند و غش و ریسه می‌رفتند. اما وقتی یک عده جوان آمدند و نشان دادند که انواع مختلف و روزآمد دیگری هم از طنز وجود دارد دیگر هیچ وقت بازار صبح جمعه‌ای‌ها گرم نشد و دوباره محدود شد به همان برنامه رادیویی و تکیه بر گذشته و خاطراه و نوستالژی و ...حالا هم ماجرا جز این نیست. شاید روزگاری مردم برای نوع حرف زدن مرجان گلچین و اداهای غفوریان سر و دست می‌شکستند و ریسه می‌رفتند اما حالا دیگر بعید است آن شکل طنز جواب بدهد مگر اینکه (به احتمال کم) بازیگرانش از نوستالژی و یادآوری خاطره مجموعه‌های قدیمی و ...صرف نظر کنند و با ایفای نقشی بالاتر از سطح بازیگران امروز، شکل دیگری از طنز را مقابل مردم قرار دهند و ...

*ارائه غیرمستقیم مفاهیم اخلاقی، انسانی و شرعی

به نظر می‌رسد مجموعه آقاخانی-فرجی تلاش زیادی دارد تا دو چیز را در کنار خلق لحظه‌های خوش ارائه دهد. اولی نشان دادن وحدت میان همه اقوام و گروه‌های ایرانی است و دومی تلاش برای نشان دادن محسنات و جذابیت‌های بنیان خانواده و تاکید بر اهمیت این نهاد و نقش آن در برون رفت از آفت‌های اجتماعی و اخلاقی امروز در جامعه. تلاشی که حتما با ارزش است و شاید حالا وقتش باشد که دوباره اهالی تصویر و رسانه عزمشان را برای فرهنگ سازی در زمینه بنیان خانواده جزم کنند و با کار فرهنگی اجازه رشد تصاعدی آمار طلاق را ندهند.

در مجموعه " بر سر دوراهی " همانطور که از پیشینه عنقا-توفیقی بر می‌آید می‌شود انتظار مواجهه با یک مجموعه اخلاقی تر و صریح تر را داشت. مجموعه ای که ظاهرا در آن هم به اهمیت حفظ اصالت‌ها پرداخته می‌شود و هم خانواده به عنوان کلیدی ترین بنیاد رفع آسیب‌های اجتماعی و اخلاقی. در آن هم به مسائل مبتلا به جامعه مثل اقتصادی و دلار و یک شبه پولدار شدن پرداخته می‌شود و هم  و هم اهمیت اعتقادات و اصول دینی برای زندگی سالم در جامعه امروز. در بخشی از  تیزر این مجموعه  پدر با اینکه پسرش یکباره ثروتمند شده می‌گوید من در این خانه دو رکعت نماز  می‌خواندم و می دانستم طیب و طاهر است اما حالا به این هم شک دارم.

شاید مهمترین نکته ای که در آثار قبلی عنقا-توفیقی وجود داشته و در این اثر هم ظاهرا وجود دارد صراحت آنها در بیان اعتقادات و عقاید دینی و مذهبیشان است. آنها برای همراه شدن با جماعت شبه روشنفکر حاضر نیستند از اعتقاداتشان در مورد دو چیز کوتاه بیایند. یکی اخلاق و جایگاه پوشش اسلامی در آن است و دیگری نشان دادن اهمیت خانواده، سنت‌های مذهبی و ایرانی و البته همه اینها در کنار روایت یک قصصه سرراست است.

در این مجموعه شخصیت مهراوه شریفی نیا که یک دختر سنتی است و پوشش و حجاب چادر را انتخاب کرده نه مثل بعضی فیلمها کلفت است و بیچاره است و نه شخصیت منفی و بدجنس و ... او فامیل شخصیت اصلی فیلم است و آنقدری محکم است که وقتی پسر عمه‌اش از او می‌خواهد در رسیدن به دختری کمکش کند ( با وجود علاقه ای که احتمالا میان آن دو است) از او می‌خواهد که از مسیر درست و قانونی و شرعی وارد شود.

ظاهرا قصه مجموعه شبکه سوم هم درباره مردم، دغدغه‌ها، روزمرگی‌ها، مشکلات آن‌ها و مسائل روز اجتماع است. این سریال قصه معاون وزیری است که سمت دارد و بعد از محل کارش خارج می‌شود و به دنبال زندگی خودش می‌رود، اما در ادامه مسائلی برایش پیش می‌آید که قصه را جلو می‌برد. این معاون وزیر یک معاون وزیر تخیلی در کار است که وجود خارجی ندارد.

حالا باید منتظر ماند و دید در ایام نوروز کدام مجموعه ها میتوانند از اقبال نسبی بهتری برخوردار باشند و کدام یک کمتر دیده خواهند شد.
منبع:تسنیم
ر/111