نگاهی به رنکینگ تیم ملی فوتبال از سال 2002 تا 2017

نحوه محاسبه رنکینگ فیفا

تعیین جایگاه تیم‌ها در رنکینگ فیفا براساس یک سیستم خاص است. در این سیستم فیفا تنها به تیم هایی امتیاز می دهدکه بازی هایشان را به رسمیت بشناسد. تا سال 2006 این رده بندی بر اساس عملکرد تیم ها در 8 سال گذشته آن ها محاسبه می شد و بسیاری معتقد بودند که این نمی تواند نشان دهنده کیفیت واقعی تیم ها باشد.در نتیجه تصمیم گرفته شد که تنها عملکرد تیم ها در 4 سال گذشته آن ها محاسبه شود.

همچنین فیفا  پس از جام جهانی 2006 آلمان نحوه محاسبه امتیازات را هم ساده‌تر کرد که به طور مثال در آن دیگر میزبان بودن ، میهمان بودن و تعداد گل‌های زده  اهمیتی ندارد. در نهایت عوامل مختلفی برای یک دیدار در نظر گرفته می‌شوند و با ضرب آنها در یکدیگر، امتیاز نهایی به دست می‌آید.

پیروزی، تساوی یا باخت

برای برد 3، تساوی یک و باخت صفر امتیاز در نظر گرفته می‌شود. اگر بازی مساوی شود و یک تیم در ضربات پنالتی پیروز شود، برنده 2 و بازنده یک امتیاز می‌گیرند.

اهمیت بازی

بازی‌های مختلف، اهمیت مختلفی برای تیم‌ها دارند. بنابراین فیفا به مسابقات دوستانه یک، مقدماتی جام جهانی یا جام ملت‌ها 5/2، مرحله نهایی جام ملت‌ها یا جام کنفدراسیون‌ها 3 و مرحله نهایی جام جهانی 4 امتیاز می‌دهد.

قدرت حریف

پیروزی در برابر یک حریف درجه یک بسیار با ارزش‌تر از شکست دادن یک حریف کوچک است به همین دلیل فرمول خاصی برای آن در نظز گرفته شده است(رنکینگ حریف -200) تقسیم بر 100 البته در برخی موارداستثنا هم وجود دارد. به طور مثال قدرت تیم اول دنیا همان عدد 2 و قدرت تیم‌های رده 150 و پایین‌تر، 5/0 حساب می‌شود. برای نمونه اگر حریف در رنکینگ فیفا ششم باشد، نحوه محاسبه آن به این ترتیب است: (6-200) تقسیم بر 100 که می‌شود 99.94

 قدرت منطقه‌ای

فیفا برای منطقه‌ای که تیم‌ها در آن هستند هم ضریب قائل شده. تیم‌های اروپایی ضریب یک، آمریکای جنوبی 98/0 و کونکاکاف، آفریقا، آسیا و اقیانوسیه ضریب 85/0 را دارند. وقتی 2 تیم با هم روبرو می‌شوند، ضریب منطقه‌ای آنها را با هم جمع و تقسیم بر 2 می‌کنند.

زمان

بازی‌هایی که در 4 سال گذشته (48 ماه) برگزار شده‌اند در رنکینگ محاسبه می‌شوند و برای مسابقاتی که به تاریخ فعلی نزدیک‌تر است، ضریب بزرگتری در نظر گرفته شده تا رده‌بندی تیم‌ها بیشتر به واقعیت نزدیک باشد. بنابراین بازی‌های 12 ماه گذشته ضریب یک، بین 12 تا 24 ماه گذشته ضریب 5/0، بین 24 تا 36 ماه گذشته ضریب 3/0 و بین 36 تا 48 ماه گذشته ضریب 2/0 دارند. یکی از دلایل اینکه تیم‌ها در آخرین رنکینگ امتیاز منفی می‌گیرند (یعنی از امتیازشان کم می‌شود) این است که در آخرین رده‌بندی اعلام شده، چند بازی تیم که قبلا ضریب مثلا یک داشته‌اند، ضریب 5/0 می‌گیرند و بنابراین امتیازات متعلق به آنها نصف می‌شود و در مجموع امتیازات تیم کم می‌شود.

فرمول نهایی

اعداد حاصل از عناصر شماره یک تا 4 را در هم ضرب می‌کنند و عدد به دست آمده را ضرب در 100 می‌کنند. نتیجه‌نهایی را هم به نزدیک‌ترین عدد سالم رند می‌کنند که می‌شود امتیاز یک تیم از یک مسابقه. بعد با این فرض که هر تیم سالانه حداقل 5 بازی انجام می‌دهد، از امتیازات سالانه هر تیم میانگین می‌گیرند و در ضریب سالانه (یعنی عنصر شماره 5) ضرب می‌کنند و نتایج 4 سال را با هم جمع می‌کنند که می‌شود امتیاز نهایی یک تیم.

مثال
تیم A در رنکینگ دنیا دوم است و از کنفدراسیونی است که قدرت منطقه‌ای آن یک در نظر گرفته شده. تیم B هم در رنکینگ 188 است و قدرت منطقه‌ای‌اش 88/0 است. بازی دوستانه‌ای بین آنها برگزار می‌شود و A با نتیجه 2-یک پیروز می‌شود. به کشور A به خاطر برد 3 امتیاز، به خاطر بازی دوستانه یک امتیاز، به خاطر قدرت حریف 5/0 امتیاز و به خاطر قدرت منطقه‌ای 94/0 امتیاز (میانگین قدرت منطقه‌ای 2 کشور) داده می‌شود و همه در 100 ضرب می‌شوند که حاصل 141 امتیاز است اما تیم B چون باخته، صفر امتیاز می‌گیرد که ضرب صفر در سایر عناصر همان صفر می‌شود، یعنی به تیم B امتیازی نمی‌سد.

در نتیجه به همین دلیل است که به طور مثال تیمی مانند هلند که افتخارات بسیار زیادی در دنیای فوتبال را به خود اختصاص داده است در رنکینگ های فیفا پائین تر از کشور هایی مانند کونگو ، ایرلند ، مصر و ایران قرار دارد اما عملا در بازی رو در روی بسیار قدرت مند تر از آن ها است.

2002 تا 2006/ فدراسیون محمد دادکان 

بدون شک یکی از بهترین دوران فوتبال ایران در سال های ابتدای قرن بیست و یکم بود . سال هایی که نه مانند حالا مشکلات اقتصادی به این صورت بود و  نه فوتبال ما چالش های بزرگی داشت. با این حال مسئولان فوتبال در آن سال ها علیرغم تمام پتانسیل هایی که در اختیار داشتند نتوانستند از این شرایط به خوبی استفاده کنند و در نهایت در جام جهانی 2006 آلمان یکی از بدترین اتفاقات ممکن برای فوتبال ایران رقم خورد اتفاقی که ترکش های آن تا سال ها گریبان گیر فوتبال ایران بود . 

دادکان در سال های حضورش در فوتبال به عنوان رئیس فدراسیون تنها با دو سرمربی در تیم ملی بزرگسالان کار کرد ، همایون شاهرخی و برانکو ایوانکوویچ ، البته دوران شاهرخی بسیار کوتاه بود و تنها با تیم ملی فوتبال ایران 5 بازی انجام داد و بیشتر سکان تیم ملی فوتبال در اختیار برانکو بود .

برانکو جوان که به عنوان دستیار بلا‍‍‍ژویچ به ایران آمده بود پس از رفتن وی هدایت تیم ملی فوتبال را بر عهده گرفت. و در 52 بازی هدایت تیم ملی فوتبال را در اختیار داشت . برانکو و دادکان در آن سال ها بسیاری از اولین ها را رقم زدند که از جمله ان به صعود مستقیم و بدون دردسر تیم ملی فوتبال ایران به جام جهانی 2006 آلمان و بالاترین رنکینگ ایران در رده بندی فیفا در طول تاریخ اشاره کرد. همچنین در آن سال ها برای آخرین بار تیم ملی فوتبال ایران موفق شد در جام ملت های آسیا صاحب عنوان شود و در بازی های آسیایی هم مدال بگیرد. اتفاقی که پس از آن دیگر رخ نداد. 

فدراسیون دادکان در آن سال ها شاهد ان بود که علی کریمی و مهدی مهدوی کیا به عنوان بهترین های آسیا انتخاب شدند این اتفاق ها برای فوتبال ایران آخرین بود. در ان سال ها که فوتبال آسیا به شدت دنبال جوان گرایی و ساخت استعداد های آینده بود فوتبال ما به این مسئله توجه نداشت و در نهایت پس از پایان رقابت های جام جهانی و برکنار شدن برانکو فوتبال ایران با یک مشکل بزرگ دست به گریبان شد. شاید اگر در آن سال ها برانکو در تیم ملی باقی می ماند فوتبال ما بهتر می توانست نتیجه بگیرد. 

نگاهی به رنکینگ فوتبال ایران در سال های 2002 تا 2006

برانکو برای نخستین باری که تیم ملی را تحویل گرفت تیم ملی ایران در جایگاه سی و سوم بودونتوانسته بود به جام جهانی2002 صعود کندملی پوشان کشورمان در آن سال ها تغییرات چندانی را  تجربه نکردند و زمانی  هم که شاهرخی  برای مدت محدودی هدایت تیم ملی را بر عهده گرفت رنکینگ ایران بین رده 30 تا 35 در حال تغییر بود. پس از آن و در سال 2003 تیم ملی صعود و سقوط جالبی را تجربه کرد . یوز های ایرانی در آن سال در پائین ترین رده خود به جایگاه 50 جهان ودر بالاترین رتبه بندی به جایگاه 28 رسیدند.

در سال 2004 تیم ملی ایران به جام ملت های چین رفت و در جایگاه سوم قرار گرفت . ایران در آن سال یکی از بالاترین جایگاه های خود یعی 17 جهان رسید. پس از آن و در سال 2005 بالاترین رنکینگ تاریخ فوتبال ایران رقم خورد . تیم ملی فوتبال ایران در آن سال هم از برترین بازیکنان سود می برد و هم نتایج خوبی کسب کرده بود به همین دلیل تیم ملی در آن سال در جایگاه 15 جهان قرار گرفت جایگاهی که دیگر تکرار نشد. 

تیم ملی فوتبال کشورمان در سال 2006 و پس از جام جهانی سقوط آزاد را تجربه کرد و در جایگاه 38 و سپس در جایگاه 41 قرار گرفت. 

2007 - 2016/ فدراسیون علی کفاشیان 

پس از آن که جام جهانی فوتبال به پایان رسید تیم ملی فوتبال ایران با یک بحران مواجهه شد در سال 2006  امکان آن وجود داشت تا فدراسیون ایران تعلیق شود خطری که از سر ورزش ایران گذشت. پس از رفع این مشکلات سرانجام علی کفاشیان  در انتخابات فدراسیون به عنوان رئیس انتخاب شد. دوران بد فوتبال ایران در آن سال ها آغاز شد نا کامی تیم ملی فوتبال ایران با امیر قلعه نویی در جام ملت های 2007 و برکناری وی ، بازماندن ایران از صعود به جام جهانی 2010 با علی دایی و دومین ناکامی با افشین قطبی در جام ملت های آسیا سبب شد تا در نهایت مسئولان تصمیم بگیرند تا یک مربی خارجی سطح بالا را برای تیم ملی فوتبال انتخاب کنند. در نتیجه کارلوس کی روش انتخاب شد و هدایت تیم ملی فوتبال ایران را بر عهده گرفت. در این سال ها تیم ملی فوتبال ایران بالا و پائین های بسیار زیادی را تجربه کرد اما توانست در سال 2014 با کی روش راهی جام جهانی برزیل شود . 

تیم ملی ایران اگرچه در این سال ها مانند گذشته بازیکنان مطرحی در اروپا نداشت و از شرایط خوبی بهره نمی برد اما توانست نتایج خوبی کسب کند و سرانجام پس از مدت ها به یک وضعیت پایدار برسد. تصمیم درست مسئولان فوتبال با برکنار نکردن کی روش پس از ناکامی در جام ملت های فوتبال آسیا باعث شد تا رفته رفته تیم ملی فوتبال وضعیت بهترین پیدا کند و نتایج خوبی کسب کند نتایجی که در نهایت باعث شد تیم ملی فوتبال ایران مدت ها بر بام اسیا بایستد. 

رنکینگ فوتبال ایران از 2007 تا 2015

تیم ملی فوتبال کشورمان در سال 2007 با هدایت امیر قلعه نویی جایگاه 35 تا 41 را تجربه کرد. مدت حضور قلعه نویی در تیم ملی زیاد نبود و پس از وی علی دایی هدایت تیم ملی را بر عهده گرفت . دایی که در آن زمان به عقیده بسیاری برای هدایت تیم ملی تجربه کافی را نداشت به مدت 2 سال هدایت تیم ملی را بر عهده گرفت . تیم ملی  در آن سال ها بیشتر درگیر رقابت های مقدمانی جام جهانی 2010 بود . 

دایی بهترین رتبه ای که به دست آورد 35 جهان بود و بدترین رنکینگش هم 64 جهان بود . آقای گل جهان پس از ان که در تهران مقابل عربستان شکست خورد از تیم ملی رفت تا قطبی هدایت تیم ملی را بر عهده بگیرد . قطبی اگرچه نتوانست در 3 بازی باقیمانده از مقدماتی جام جهانی نتایجی کسب کند که تیم ملی راهی جام جهانی شود اما بازهم در سمت خود ابقا شد و تا پایان جام ملت های آسیا هدایت تیم ملی را بر عهده داشت . 

سرمربی سابق پرسپولیس از اواخر 2009 تا اوائل 2011 هدایت تیم را برر عهده داشت و با تیم ایران جایگاه های 64 تا 45 را تجربه کرد. پس از برکناری قطبی کی روش به ایران آمد تا هدایت تیم ملی را به عهده بگیرد . خود کی روش می گوید زمانی که به ایران آمدم تیم مالی تنها 10 بازیکن آماده داشت و جایگاه ایران بالای 50بود. سرمربی سابق تیم ملی پرتغال  و تیم رئال مادرید توانست در سال 2013 برای چهارمین بار تیم ملی را به جام جهانی فوتبال ببرد و برای نخستین بار با تیم ملی به عنوان صدرنشین راهی جام جهانی فوتبال شود. کی روش توانست پس از سال ها دوباره ایران را به رتبه اول آسیا برساند رتبه ای که همچنان باقی است . همچنین کی روش با این که نتوانست در جام ملت ها به موفقیتی برسد در سمت خود ابقا شد و تا پایان دوره کفاشیان به رده 30 جهان رسید .

2016 - 2017 / فدراسیون مهدی تاج

مهدی تاج در حالی فدراسیون فوتبال را تحویل گرفت که شرایط فدراسیون قابل قبول بود . تیم ملی ایران شرایط خوبی داشت و بسیاری دیگر از ارکان فدراسیون از جمله فوتسال و فوتبال ساحلی شرایط خوبی داشتند .با این حال فدراسیون تاج توانست به نتایج خوبی در بخش های مختلف دست یابد که از جمله آن می توان به دومین صعود پیاپی به جام جهانی فوتبال با کی روش اشاره کرد . همچنین در این دوره تیم ملی فوتبال ایران روند صعودبی را آغاز کرد و با پشت سر گذاشتن رتبه های مختلف خود را از جایگاه سی و سوم سرانجام توانست بعد از سال ها دوباره به جایگاه 23 برسد.

جایگاه های تیم ملی ایران ازسال 2002 تا 2017

سال                         جایگاه

2002                        33

2003                        28

2004                        20

2005                        19

2006                        38

2007                        41

2008                        43

2009                        64

2010                        66

2011                        45

2012                        59

2013                       33

2014                       51

2015                       45

2016                       29

2017                       23

منبع: باشگاه خبرنگاران
ت/444