در این یاداشت قصد دارم با توجه به بیانات مقام معظم رهبری به اختصار اشاره ای به نقاط مثبت و منفی نظام جمهوری اسلامی ایران داشته باشم و از مسئولین بخواهم که فقط در گفتار خود را ولایت مدار و پیرو ولی فقیه ندانند بلکه به این گفتارجامه عمل بپوشانند به طور مثال در همین زمینه نقاط مثبت و منفی نظام ، مقام معظم رهبری فرمودند :" من خواهشم اين است كه مسئولان، نخبگان، دانشگاهيان و حوزويان بنشينند روى اين بحث كار كنند. من امروز يك سررشتهى مختصرى را مطرح ميكنم، اما اين كارِ طولانىاى لازم دارد. بنشينند يك فهرستى از نقاط مثبت، يك فهرستى از نقاط منفى تهيه كنند. اين نقاط مثبت ظرفيتها را به ما نشان خواهد داد كه ما چه ظرفيتها و چه امكاناتى در كشور داريم. آن ستون نقاط منفى اولويتها را به ما نشان خواهد داد كه چه كارهائى را بايد بكنيم. وقتى كه اين دو تا را در كنار هم گذاشتيم، اين ميتواند راه ما را روشن كند؛ بفهميم چه كار كنيم." (۱)
سوال اینجاست که چرا رهبری بعد از گذشت شش ماه از ذکر نقاط قوت و ضعف نظام ، دوباره در نماز جمعه تهران به ذکر این نکات پرداختند ؟
در این یاداشت قصد دارم با توجه به بیانات مقام معظم رهبری به اختصار اشاره ای به نقاط مثبت و منفی نظام جمهوری اسلامی ایران داشته باشم و از مسئولین بخواهم که فقط در گفتار خود را ولایت مدار و پیرو ولی فقیه ندانند بلکه به این گفتارجامه عمل بپوشانند به طور مثال در همین زمینه نقاط مثبت و منفی نظام ، مقام معظم رهبری فرمودند :" من خواهشم اين است كه مسئولان، نخبگان، دانشگاهيان و حوزويان بنشينند روى اين بحث كار كنند. من امروز يك سررشتهى مختصرى را مطرح ميكنم، اما اين كارِ طولانىاى لازم دارد. بنشينند يك فهرستى از نقاط مثبت، يك فهرستى از نقاط منفى تهيه كنند. اين نقاط مثبت ظرفيتها را به ما نشان خواهد داد كه ما چه ظرفيتها و چه امكاناتى در كشور داريم. آن ستون نقاط منفى اولويتها را به ما نشان خواهد داد كه چه كارهائى را بايد بكنيم. وقتى كه اين دو تا را در كنار هم گذاشتيم، اين ميتواند راه ما را روشن كند؛ بفهميم چه كار كنيم." (۱)
سوال اینجاست که چرا رهبری بعد از گذشت شش ماه از ذکر نقاط قوت و ضعف نظام ، دوباره در نماز جمعه تهران به ذکر این نکات پرداختند ؟
چرا باید روزی فرا برسد که مقام معظم رهبری در زمینه ی فساد اقتصادی خطاب به مسولین کشور بفرمایند : "چند سال قبل از اين - نميدانم حالا ده سال است يا بيشتر است - من توصيههاى مؤكدى را راجع به مقابلهى با فساد اقتصادى به مسئولين كشور كردم؛ استقبال هم كردند؛ اما خب، اگر عمل ميكردند، ديگر اين فساد بانكى اخير - كه حالا همهى روزنامهها و همهى دستگاهها و همهى ذهنها را پر كرده - پيش نمىآمد. وقتى عمل نميكنيم، دچار اين حوادث ميشويم. اگر با فساد مبارزه بشود، ديگر اين چند هزار ميليارد - يا هرچه - سوءاستفادهاى كه افرادى بيايند بكنند، پيش نمىآيد. وقتى عمل نميكنيم، خب، پيش مىآيد؛ ذهن مردم را مشغول ميكند، دل مردم را مشغول ميكند، دل آدمها را ميشكند. چقدر در اين كشور از بروز يك چنين فسادى دلها ناراحت ميشود؟ چقدر آدمها اميدشان را از دست ميدهند؟ اين سزاوار است؟ اين به خاطر اين است كه عمل نكرديم."(۲)
ما مردم عزیز ایران که با انقلاب اسلامی حرکت شکوهمندی را در تاریخ ثبت نمودیم برای اینکه برآورد درستی از اوضاع کشورمان داشته باشیم باید نقاط مثبت و نقاط منفى نظام اسلامی ایران را در كنار هم مشاهده كنيم. ما نقاط مثبتى داريم، نقاط منفىاى هم داريم؛ هر دو را ببينيم . مقام معظم رهبری در این زمینه فرمودند : "غلبه دادن نگاه منفى، خلاف واقعبينى است؛ موجب نااميدى است. نقطهى مقابلش هم همين جور است. يعنى غلبه دادن نگاه مثبت، بدون ديدن نقطهى منفى، اين هم گمراه كننده است؛ موجب يك رضايتى در انسان ميشود كه احياناً اين رضايت، رضايت كاذب است؛ اين هم درست نيست. نقاط منفى را هم بايد در كنار نقاط مثبت ديد. اين كار را كشور و نظام توانسته انجام بدهد، اين كار را نتوانسته انجام بدهد؛ اين دو تا را در كنار هم ببينيم. بنابراين اگر بخواهيم اوضاع كشور را درست به دست بياوريم، بايد نقاط منفى و نقاط مثبت را در كنار هم مشاهده كنيم."(۳)
در ابتدا به برخی از خصوصیات انقلاب اسلامی اشاره می کنیم وسپس به بیان نقاط قوت و ضعف نظام می پردازیم
اين خصوصيات در انقلاب ما وجود داشت
۱- رژيم ضد اسلام را از بين برد، رژيم اسلامى بر سر كار آورد
۲- تحقيرشدگى تاريخىِ ملت ما را از بين برد، عزت ملى داد
۳- ضعف نفس و خودكمبينى را در ملت ما از بين برد؛ به جاى آن، اعتماد به نفس ملى را به ملت داد. ما خودكمبينى داشتيم؛ فكر ميكرديم نه كار علمى از ما برمىآيد، نه كار سياسى از ما برمىآيد، نه كار عظيم نظامى از ما برمىآيد. ما فكر ميكرديم يك ملت ضعيفى هستيم؛ اين را به ما تلقين كرده بودند، تزريق كرده بودند. انقلاب اين را از ملت گرفت، به جاى آن، اعتماد به نفس ملى به ما داد ما امروز در همهى ميدانها اعتماد به نفس داريم؛ ميدانيم كه ميتوانيم، و دنبال اين توانستن حركت ميكنيم، و همه جا هم بحمداللّه به مقاصدمان ميرسيم.
۴-ملت ما از مسائل سياسى منزوى بودحوادث كشور را مورد توجه قرار نميداد. مردم عموماً دور از حوادث كشور بودند؛ دولتها مىآمدند و ميرفتند، قراردادهاى بينالمللى بسته ميشد، كارهاى بزرگ در دنيا انجام ميگرفت، ملت خبر هم نميشد انقلاب اين حالت را از ملت ما گرفت، ما را تبديل كرد به يك ملت آگاه و سياسى. امروز نوجوانهاى ما هم در دورترين نقاط كشور تحليل سياسى ميكنند، حوادث سياسى را درك ميكنند، روى هر مسئلهاى تحليل ميگذارند.
خب ، در بیان نقاط مثبت و منفی نظام این نکته را نباید فراموش کنیم که با وجود نقاط مثبت و منفی حرکت همیشه بوده و متوقف نشده است در این زمینه مقام معظم رهبری خطاب به جوانان فرمودند : " نقاط مثبت و منفى هر دو هست، افت و خيز هست، اما حركت ادامه داشته است؛ جوانهاى عزيز ما بدانند؛ در طول اين سى و دو سه سال مواردى شده است كه ما ضعف نشان داديم، اين حركت افت و خيز داشته است. هميشه يك جور نبوده است؛ گاهى سرعت و شتاب، گاهى كمتر، اما حركت هرگز متوقف نشده است و ما در همان جهت اصلى پيش رفتيم؛ كه امروز محصول آن را داريم مشاهده ميكنيم."(۴)
نقاط مثبت نظام
۱- توانایی غلبه برچالش ها و تهدید ها - از روز اول قدرتهاى مجهز جهانى، مسلطين جهانى با ما كار داشتند؛ بناى بر اذيت گذاشتند، بناى بر مانعتراشى گذاشتند . در طول این سی و دو سال تهديد های فراوانی کردند تهدید سياسى، تهديد امنيتى، تهديد نظامى، تهديد اقتصادى کردند خب لازمهى اين تهديدها اين بوده است كه نظام ضربه بخورد اما نظام بر همهى اين تهديدها غلبه پيدا كرده است يك نمونهاش جنگ تحميلى بود، يك نمونهاش حركات آمريكائىها بود، يك نمونهاش تحريمهاى گوناگون بود تهديدهائى هم بود كه زمينههاى داخلى داشت اگرچه دشمن هم ميتوانست از آنها استفاده كند؛ مثل مسئلهى قوميتها در كشور. نظام بر همهى اينها غلبه كرد. امروز قوميتهاى گوناگون كشور ما، همه برادروار در كنار هم دارند زندگى ميكنند؛ احساس اتصال به نظام و دلبستگى به نظام در همهى آنها محسوس و مشهود است ، ما در محاسبهى نقاط قوت نظام بايد اين نکته را در نظر بگيريم : نظامى تنها، بدون پشتيبان بينالمللى، با دشمنىِ قدرتمندترين قدرتمندان مادى جهانى، در طول سى و دو سال با تهديدهاى متوالى و پىدرپى مواجه بوده، اما بر همهى اين تهديدها فائق آمده
۲- پيشرفت در شرائط تحريم - يكى در مقولهى علم و فناورى : ما در زمينهى هستهاى پيشرفت كرديم، در صنايع هوافضا ، ساخت ابررايانهها ، فناورى انرژىهاى نو پيشرفت كرديم در زمینه علوم پزشكى پیشرفت کردیم امروز كشور ما حائز رشتههاى بسيار مهم و دستنيافتنى پزشكى است و كارهاى بزرگ پزشكى در اين كشور انجام ميگيرد در مسئلهى سلولهاى بنيادى و شبيهسازى پيشرفت كرديم، اينها همه جزو دانشهاى سطح بالاى دنياست. بعضى از اينها را پنج تا كشور، ده تا كشور در دنيا بيشتر ندارند؛ ما در اينها پيشرفت كرديم؛ در زمينهى زيستفناورى ، نانوفناورى كه از علوم جديد و دانشهاى نوى دنياست پیشرفت کردیم ، اين در حالى بود كه درهاى انتقال دانش از همه سوى دنيا روى ما بسته است.
مقام معظم رهبری در این زمینه فرمودند : "من مقالهاى را ميخواندم كه از يك روزنامهى آمريكائى نقل كردند كه همين دو سه روزه منتشر شده. ميگويد ايران در مسئلهى هستهاى يك استثناء است. چين به مسئلهى هستهاى رسيد، از كى گرفت؛ پاكستان رسيد، از كى گرفت؛ هند رسيد، از كى گرفت؛ ايران از كى گرفت؟ آن مقاله مينويسد: از هيچ كس. اين در شرائطى بود كه هم تحريم بود و امكانات پيشرفت هستهاى به او نميدادند، و هم با او مبارزه ميكردند؛ مثل همين ويروس رايانهاى كه داخل تشكيلات ما فرستادند. دانشمندان ما، جوانهاى ما در مقابل اينها ايستادند، پيش رفتند و نقشهى دشمن را خنثى كردند. او حتّى به ترور دانشمندان هستهاى ما اشاره ميكند. اينها چيزهائى است كه دشمنان ما دارند ميگويند. اين مقاله در روزنامهى واشنگتن پست درج شده است. خب، اين پيشرفت در علم و فناورى است"(۵)
همچنین ایشان در زمینه پیشرفت علمی فرمودند : " عزيزان من! اين پيشرفت علمى را دستكم نگيريد. اين پيشرفتها خيلى مهم است. علم، پايهى پيشرفت همهجانبهى يك كشور است. اين حديث را من يك وقتى خواندم: «العلم سلطان»علم، اقتدار است. هر كس اين اقتدار را داشته باشد، ميتواند به همهى مقاصد خود دست پيدا كند. اين مستكبران جهانى به بركت علمى كه به آن دست پيدا كردند، توانستند به همهى دنيا زور بگويند. البته ما هرگز زور نخواهيم گفت، اما علم براى ما به عنوان يك پيشرفت حتماً لازم است." (۶)
مراکز علمی معتبر دنیا در سال ۲۰۱۱ در گزارششان می گویند : سريعترين رشد علمى در همهى دنيا در ايران اتفاق افتاده است. رتبهى علمى اول منطقه، ايران است. ايران از لحاظ رتبهى علمى در منطقه اول و در دنیا هفدهم است،. طبق فرموده ی رهبری عزیز ما اين رتبهى اول علمى را براى سال ۱۴۰۴ در نظر گرفتيم؛ هنوز چهارده سال باقى است پس يكى از نقاط قوّت ما، پيشرفت علمى است.
۳- پيشرفت در اعتماد به نفس ملى ، رهبر معظم انقلاب در این زمینه فرمودند :" امروز بخصوص جوانهاى ما اعتماد به نفسشان از ده سال پيش، از بيست سال پيش بيشتر است. ايشان درست گفتند، بنده هم اطلاع دارم؛ در زمينههاى علمى، هر كارى كه زيرساخت آن در كشور موجود باشد، جوانهاى ما آماده هستند آن را انجام دهند. يعنى هيچ چيزى نيست كه ما به جوانهاى دانشمندمان بگوئيم اين را دنبال كنيد و اينها بعد از اندكى نتوانند؛ مشروط بر اينكه زيرساختش موجود باشد. ما بحمدالله يك چنين وضعى داريم. كارهاى عمرانى گستردهاى در كشور انجام گرفته؛ اينها پيشرفت است. در اين زمينهها پيشرفتهاى خيلى زيادى داشتيم."(۷)
۴-انتقال ارزشهاى انقلاب به نسل دوم و سوم- امروز جوانان ما این ارزش ها را دریافت کرده اند
رهبر معظم انقلاب در این زمینه فرمودند :
"همين شهيد عزيز اخير ما، مصطفى احمدى روشن - شهيدى كه شهادتش دل ما را سوزاند - يا آن شهيد جوان قبلى، شهيد رضائىنژاد، كه اوائل امسال به شهادت رسيد، اينها دو تا جوان، دانشمند، سى و دو سه ساله بودند؛ امام را درك نكردند، جنگ را درك نكردند، دوران انقلاب را درك نكردند، اما اينجور با شجاعت، با شهامت درس ميخوانند، تحصيلات ميكنند، مقامات عالى را طى ميكنند؛ ميدانند و ميفهمند هم كه مورد تهديدند، اما ميروند؛ اين خيلى مهم است، اين ارزش است؛ اين ارزشهاى انقلاب است در نسل سوم. احمدى روشن و رضائىنژاد و امثال اينها نسل سوم انقلابند. همين حركت عظيم اين جوانها كه بعد از شهادت احمدى روشن اعلام كردند ما حاضريم بيائيم كار كنيم، خيلى مهم است؛ اينها را نبايد دستكم گرفت. يكى از نقاط قوّت و مثبت ما همين است كه اين ارزشها به نسلهاى دوم و سوم منتقل شد. البته ريزش داشتهايم، توبهكار از انقلاب و پشيمان از انقلاب داشتهايم، اما رويشهاى ما بيشتر از ريزشهاى ما بوده است. نيروهاى فرسوده ريزش پيدا كردند، اما نيروهاى جوان و باطراوت بالا آمدند و رويش پيدا كردند."(۸)
۵- اعتبار بین المللی و ارتقاء جهشوار در اثرگذارى در مسائل عمدهى منطقه و مسائل جهان- امروز نظام جمهورى اسلامى، يك كشور اثرگذار است؛ «آرى» و «نه» او در مسائل منطقه، حتّى در مسائل جهانى اثر ميگذارد؛ اين براى كشور خيلى مهم است . در این زمینه می توان به مسئله قطع صدور نفت به برخی از کشور های اروپایی اشاره کرد یا همین مسئله تظاهرات مردم آمریکا علیه سیاست ها ی دولت آمریکا در برابر برنامه هسته ای ایران که عکس شهید احمدی روشن را به همراه داشتند . هنگامی که تظاهرات مردم آمریکا را در تلویزیون دیدم یاد این بیان روشن مقام معظم رهبری افتادم آنجا که فرمودند : " آن رژيمى، آن نظامى كه اعتبارش در چشم مردم خودش بشكند، سرنوشتش معلوم است؛ مثل رژيم شوروى سابق. اتفاقاً بعضى از صاحبنظران غربى همين چند روز قبل گفتند كه امروز وضع آمريكا و غرب شبيه وضع شوروى سابق در سالهاى اواخر دههى ۸۰ ميلادى است كه منجر به سقوط شد. يعنى وقتى يك رژيمى، يك نظامى از لحاظ گفتمان، از لحاظ منطق، در چشم مردم خودش ساقط بشود، ديگر اميدى به بقاى اين رژيم نيست"(۹)
رهبر معظم انقلاب در زمینه عزت بین المللی فرمودند :" بنده موافق نيستم با اين نظر كه امروز وضع ما از لحاظ بينالمللى وضع منفى است؛ به هيچ وجه. گاهى اين مسئله در بعضى از اظهارات شنيده ميشود، گفته ميشود. نخير، امروز وضع ما از لحاظ بينالمللى بسيار خوب است. امروز جمهورى اسلامى در فضاى سياست بينالمللى، به عنوان يك كشور محترم، اثرگذار، معتبر و متنفذ در دنيا شناخته شده است اين عزت بينالمللى را كه ناشى از عوامل خاص خودش است - حضور مردم، ايستادگى مردم، شعارهاى روشن و واضح انقلاب در دست و زبان مردم و مسئولين - فلان حركت يك دولتى در يك گوشهى دنيا كه حالا يك دهنكجىاى ميكند، يك حرفى ميزند، نميتواند خدشهدار كند. اين حركتها هميشه بوده. بعضى خيال ميكنند اگر امروز فلان دولت مستكبر، چه در اروپا، چه در غير اروپا، نسبت به جمهورى اسلامى يك حرفى ميزند، يك چيزى ميگويد، يك اظهارنظرى ميكند كه اهانتآميز به جمهورى اسلامى است، اين معنايش تنزل رتبهى جمهورى اسلامى است؛ نه، اينها هر وقت توانستند، كردند. آن زمانى هم كه ما متأسفانه يك مقدارى در مقابل دشمن كوتاه مىآمديم، از اين كارها ميكردند. اينجور نيست كه ما حالا چون ايستادگى كرديم، چون استقامت به خرج داديم، بگوئيم اينها را سر لج آورديم؛ نه. يك روزى در خطابههاى مسئولينمان مناقب آمريكا ذكر ميشد؛ همان روزها رئيس جمهور وقت آمريكا با سبكسرى تمام، ايران را به عنوان محور شرارت معرفى كرد! يك روزى يكى از دولتهاى اروپائى نسبت به جمهورى اسلامى اظهار علاقه و ارتباط و اينها ميكرد؛ همان دولت سر قضيهى قهوهخانهى ميكونوس دادگاه تشكيل داد، مسئولين درجهى يك كشور را در آن دادگاه متهم كرد! دولتهاى اروپائى با آنها همدست شدند، همهشان سفراى خود را از تهران فراخوانى كردند؛ اينها كه يادمان نرفته. خواستند سيلى بزنند، البته سيلى سختترى خوردند. از همين حسينيه آنچنان سيلىاى خوردند كه بعد تا مدتها دنبال علاجش بودند! هر وقت توانستند، آنها درصدد سيلى زدن برآمدند. هر وقت ما كوتاه آمديم، يك خردهاى سست برخورد كرديم، آنها پرروتر شدند. نخير؛ ايستادگى جمهورى اسلامى، تصريح به شعارهاى انقلاب، تصريح به مبانى انقلاب، عزت ما را در دنيا بيشتر كرده است. امروز بحمدالله اعتبار بينالمللى ما بسيار خوب است"(۱۰)
۶-اعتماد ميان مردم و نظام که مقام معظم رهبری در این زمینه فرمودند : "كمتر كشورى در دنيا وجود دارد كه اعتمادى را كه مردم ايران نسبت به نظام جمهورى اسلامى دارند، نسبت به نظام حكومتى خود داشته باشند. دليل اين اعتماد هم همين پديدههاى روشنى است كه جلوى چشم همه است. باز يك عدهاى اينها را نمىبينند، هى دم از بىاعتمادى مردم ميزنند؛ نخير، مردم به نظام اعتماد دارند. يك دليل، همين انتخابات دو سال قبل است كه بيش از هشتاد درصد از مردمى كه حق رأى داشتند و قادر به رأى دادن بودند، در انتخابات شركت كردند. كجاى دنيا چنين چيزى هست؟ يك نمونه، همين دو راهپيمائىاى است كه ما هر سال داريم؛ راهپيمائى بيست و دوى بهمن و راهپيمائى روز قدس. اين راهپيمائىها مربوط به نظام است؛ مربوط به هيچ دولتى، مربوط به هيچ جريان خاصى نيست؛ مال نظام است. شما ببينيد مردم در اين حركت عظيم چه ميكنند؛ در سرماى بيست و دوى بهمن، در ماه رمضان با دهان روزه؛ چه اوقاتى كه هوا سرد بود، چه حالا كه هوا گرم است. انشاءالله خواهيد ديد روز قدس باز مردم چه عظمتى را از خودشان نشان ميدهند. اين نشان دهندهى علاقهمندى و دلبستگى مردم به نظام است. اعتماد به نظام، از اين بهتر و روشنتر نميشود. اين حضور، حضور بسيار پرمعنائى است. علاوه بر اين، در موارد خاص، مثل نهم دى سال ۸۸، بمجرد اينكه مردم احساس كردند حركتى كه شروع شده است، متوجه به نظام است، متوجه به انقلاب است، متوجه به شخص خاص و دولت خاصى نيست، آن حركت عظيم را از خود نشان دادند. اينجور نبود كه فقط جوانهاى پرشور به ميدان بيايند؛ همه آمدند. حادثهى نهم دى يك حادثهى عجيبى است؛ به خاطر دلبستگى مردم به نظام بود. اينها نشان دهندهى اعتماد مردم است. متأسفانه ميشنويم همين طور در اظهارات مصلحتجويانه، مكرر ميگويند: آقا اعتمادِ از دست رفتهى مردم را برگردانيد! كدام اعتمادِ از دست رفته؟! مردم به نظام اعتماد دارند، نظام را دوست دارند، از نظام دفاع ميكنند؛ اينها نمونههايش بود كه عرض كرديم."(۱۱)
۷- پیشرفت های کشور درایجاد زیر ساختها –در این زمینه مقام معظم رهبری فرمودند :"پيشرفتهاى كشور در ايجاد زيرساختهاى فنى و مهندسى و صنعتى است؛ كه هر وقت بينندگان خارجى آمدند ديدند و بازديد كردند، آنها را به تحسين وادار كرده است من واقعاً متأسف ميشوم وقتى مىبينم اين گزارشهاى روشن و خوب، آنچنان كه بايد و شايد، به مردم داده نميشود كه مردم خوشحال بشوند؛ بفهمند در كشور چه اتفاقى دارد مىافتد."(۱۲)
۸- گسترش خدمات از لحاظ مادی و معنوی و به صورت کمی و کیفی به ملت عزیز ایران ، اين خدمات نه با گذشتهى نزديك قبل از انقلاب، بلكه با گذشتههاى دوردست هم قابل مقايسه نيست
البته نقاط مثبت فراوان ديگری نیز وجود دارد : الهامبخشى، الگوسازى، ضعيف شدن دشمنانمان در صحنهى بينالمللى، نااميدى دشمن از منفعل كردن انقلاب ، مسئلهى ثبات كشور البته ثبات غير از ركود است ما در كشور ركود نداريم؛ حركت داريم، پيشرفت داريم، جوشش داريم؛ اما نظام، نظام ثابت و مستقرى است؛ استحكام دارد
در آخر این بخش اشاره به این نکته ی مهم رهبر معظم انقلاب می کنم آنجا که فرمودند: "همهى اين پيشرفتهاى علمى و اجتماعى و فنى در شرائط تحريم اتفاق افتاده است؛ اين خيلى مهم است. دروازههاى علم را، دروازههاى فناورى را بر روى ما بستند، راهها را مسدود كردند، محصولات مورد نياز ما را به ما نفروختند و ما اينجور پيشرفت كرديم. اين اتفاقها در شرائط تحريم افتاده است؛ اين است كه اميدها افزايش پيدا ميكند."(۱۳)
نقاط ضعف نظام :
۱- رهبر معظم انقلاب در زمینه ی نقاط ضعف نظام با اشاره به جنگ احد فرمودند :
"نقاط ضعف ما، هم در زمينههاى اقتصادى است، هم در زمينههاى فرهنگى است. ما خطاها داشتيم، ضعفها داشتيم، بر بعضى از چالشها نتوانستيم غلبه كنيم؛ اين واقعيتى است. حتّى در همان تهديدهائى كه مستقيماً از طرف دشمن هست، اگر ما ضربهاى خورديم، تقصير خود ماست، كوتاهىهاى خود ماست. قرآن كريم در قضيهى جنگ احد ميفرمايد: «ا و لمّا اصابتكم مصيبة قد اصبتم مثليها قلتم انّى هذا قل هو من عند انفسكم». در قضيهى احد، آن حادثهى تلخ اتفاق افتاد: مسلمانها اول پيروز شدند، بعد يك عدهاى مأموريتها را فراموش كردند، تنگه را رها كردند، رفتند سراغ غنيمت جمع كردن؛ دشمن هم توانست نيروهاى اسلام را دور بزند، بيفتد به جانشان، تعدادى از آنها را بكشد، آنها را منهزم كند؛ به طورى كه مسلمانها از ترسشان مجبور شدند به كوه پناه ببرند. جان مبارك پيغمبر به خطر افتاد، به پيغمبر ضربه وارد آمد. بعد مسلمانها گفتند: خب، چرا اينجورى شد؟ خدا به ما وعدهى پيروزى داده بود. خداى متعال ميفرمايد كه ما شما را پيروز كرديم، وعدهى خدا عملى شد، اما شما خودتان هستيد كه كار را خراب كرديد. اولاً اگر دشمن به شما ضربه زد، شما هم متقابلاً به دشمن ضربهها زديد - «قد اصبتم مثليها» - تعجب نكنيد؛ بالاخره در ميدان جنگ، زدن و خوردن، هر دو هست. در عرصهى جنگ بزرگِ ميدان سياست و اقتصاد جهانى، آدم، هم ميزند، هم ميخورد؛ نبايد خلاف انتظار باشد. اما «قلتم انّى هذا»؛ ميگوئيد ما از كجا اين ضربه را خورديم. بعد قرآن ميفرمايد: «قل هو من عند انفسكم»؛ از خود شما بود، خودتان خطا كرديد. ما يك جاهائى خطا كرديم - «انّ الله على كلّ شىء قدير»(۷) - يك جاهائى طبق وظيفه عمل نكرديم؛ يك جاهائى مراقبتهائى كه بايد انجام بدهيم، انجام نداديم؛ يك جاهائى دلبستگىهاى خودمان را زير پا نگذاشتيم؛ اينها منجر شده به اشكالاتى - اين را هم بايد در نظر داشته باشيم - به چيزهائى كه بايد از آن پرهيز كرد و برحذر بود، سرگرم شديم؛ به منازعات سياسى، به مشاجرات سرگرم شديم؛ به رفاهطلبى سرگرم شديم، به منشهاى اشرافى سرگرم شديم؛ اينها نقاط ضعف است. وقتى من و شما زندگىمان را زندگى رفاهطلبانه و اشرافى قرار بدهيم، مردم از ما ياد ميگيرند. يك عدهاى منتظر بهانهاند؛ به ما نگاه ميكنند، ميگويند آقا ببينيد اينها چه جورى زندگى ميكنند، ما هم ميخواهيم همين جور زندگى كنيم. اينها كسانى هستند كه دستشان ميرسد. يك عدهاى معتقدند كه بايد در زندگى مقتصد بود، نبايد اسراف كرد، نبايد افراط كرد؛ اينها وقتى نگاه ميكنند مىبينند من و شما اسراف ميكنيم، ميگويند خب، ما از اينها كه بالاتر نيستيم؛ اينها كه رؤساى ما هستند. اين كارها خطر دارد. روش انقلاب و انقلابيون به تبع آموزش اسلام، اعراض از زندگى رفاهطلبانه براى خود بود. براى مردم هرچه ميتوانيد، رفاه ايجاد كنيد؛ هرچه ميتوانيد، درآمد ملى را زياد كنيد؛ هرچه ميتوانيد، در كشور ثروت توليد كنيد؛ اما خودتان نه. مسئولين لااقل تا وقتى مسئولند، به زندگى رفاهطلبى رو نكنند. غفلت از روحيهى جهادى و ايثار، غفلت از تهاجم فرهنگى دشمن، غفلت از در كمين بودن دشمن، غفلت از نفوذ دشمن در فضاى رسانهاى كشور، بىمبالاتى نسبت به حفظ بيتالمال؛ اينها گناهان ماست، اينها نقاط ضعف ماست".(۱۴)
۲- یکی دیگر از نقاط ضعف ما در زمینه اشتغال و تورم است ، مسئله ی ساعات مفید کار که مقام معظم رهبری در این زمینه فرمودند : "مسئلهى ساعات مفيد كار حلنشده است. فرهنگ كار بايد در كشور يك جورى باشد كه مردم كار را عبادت بدانند؛ هر يك ساعت كار را با شوق بيفزايند در مدت و مقدار كارى كه انجام ميدهند. بايد كار كرد. با بيكارى و بىميلى به كار و تنبلى و وادادگى، كشور پيش نخواهد رفت."(۱۵)
۳- عدم مقابلهى درست و منطقى با تباه كردن نسل جوان - در زمينهى فرهنگ، در زمينهى طرح درست مبانى اعتقادى؛ چه مبانى اعتقادى مربوط به اسلام، چه آنچه كه مربوط به انقلاب و نظام جمهورى اسلامى ، در زمينهى اخلاق عمومى و عدم رواج فضائل اخلاقى، مشكلاتى داريم ، رواج فرهنگ اسراف و تجملگرائى در جامعه که در این زمینه مقام معظم رهبری فرمودند : "ما امروز متأسفانه دچار اسراف و مصرفزدگى هستيم. من بارها اين را عرض كردهام، باز هم عرض ميكنم؛ اين خطر است در راه ما. مصرفزدگى را بايد كم كنيم، حرص به متاع و كالاى دنيا را بايد كم كنيم. تا يك شايعهاى درست ميشود كه فلان چيز كم است، مردم هجوم مىآورند براى اينكه بيشتر آن را جمع كنند، كه نبادا دچار كمبود آن شوند؛ در حالى كه آن شىء ممكن است جزو چيزهاى لازم زندگى هم نباشد. خب، اگر آن جنس كم هم نيست، همين هجوم مردم آن را كم ميكند. ما به اين مسئله توجه نميكنيم."(۱۶)
۴- رشد يا عدم توقف ميل به خشونت در برخى از بدنهى جوان كشورکه مقام معظم رهبری در این زمینه فرمودند :" ما فيلمهائى پخش ميكنيم كه خود آن كسانى كه سازندهى اين فيلمها هستند، به خودشان هشدار ميدهند و ميخواهند خطر اين فيلمها را كه توليد خشونت در جامعه است، متوقف كنند؛ ولى ما حالا داريم اينها را منتشر ميكنيم! اينها مضر است. بچههاى ما از اول با خنجر و با قمه و با اسلحهى گرم - البته پلاستيكىاش - آشنا بشوند، انس پيدا كنند، ياد بگيرند؛ خب، اينها خطرات دارد، اشكالات دارد، تبعات دارد، در جامعه آثارش را هم مىبينيم؛ اين جزو ضعفهاى ماست. چند سال پيش من در يكى از مجلات آمريكائى ديدم كه مصلحينى در آنجا پيشنهاد كرده بودند كه اين فيلمهاى رائجِ غالبِ هاليوودى را كه در آنها يا شهوت بود يا خشونت، يواش يواش كم كنند و فيلمهاى خانوادگى، فيلمهاى معصومانه و نجيبانه را رائج كنند. آنها به فكرند، حالا ما تازه از آنها ياد گرفتهايم!"(۱۷)
۵-پيشرفت اخلاقى و تزكيهى اخلاقى و نفسى که در این زمینه مقام معظم رهبری فرمودند : "یكى ديگر از ضعفهاى ما اين است كه ما به موازات علم، به موازات پيشرفتهاى علمى، پيشرفت اخلاقى و تزكيهى اخلاقى و نفسى پيدا نكردهايم؛ اين عقبماندگى است. البته امروز در مقايسهى با قبل از انقلاب، بمراتب و مراتب بهتر است - در اين هيچ شكى نيست - اما بايد پيشرفت ميكرديم. در علم پيشرفت كرديم، در سياست پيشرفت كرديم؛ بايد در معنويت و در تزكيهى نفس هم پيشرفت ميكرديم. در قرآن هر جا تزكيه و تعليم از زبان پروردگار است، تزكيه مقدم است بر تعليم؛ آن هم تعليم كتاب و حكمت – «يزكّيهم و يعلّمهم الكتاب و الحكمة» (۳) فقط يك جا از زبان حضرت ابراهيم، تعليم مقدم است. بنابراين ما از تزكيهى اخلاقى و نفسى غفلت كرديم." (۱۸)
۶- ميل به رفتارهاى قبيلهاى که رهبر معظم انقلاب در این زمینه فرمودند : "ميل به رفتارهاى قبيلهاى در ميدان سياست، در ميدان اقتصاد، از ديگر نقاط ضعف ماست. رفتار قبيلهاى معنايش اين است كه تخطئه يا تأييدى كه نسبت به كار كسى ميكنم، ناشى نباشد از ماهيت عمل او؛ ناشى باشد از نحوهى ارتباط او با من. اگر از قبيلهى ما كسى كار خطائى انجام داد، راحت قابل اغماض باشد؛ اما از قبيلهى مقابل اگر همان كار را انجام داد، اين قابل پيگيرى و تعقيب ميشود. كار خوب اگر از كسى كه مربوط به قبيلهى ماست، انجام گرفت، قابل تحسين و تشويق باشد؛ اگر از قبيلهى ديگر بود، نه. رفتار قبيلهاى اين است. اين رفتار، اسلامى نيست، انقلابى نيست. ما متأسفانه اينگونه رفتار را در ميان خودمان داريم. نميگويم همهگير است، فراگير است؛ اما وجود دارد." (۱۹)
۷- عدالت اجتماعی که رهبر معظم انقلاب در این زمینه فرمودند : "در عدالت اجتماعى هنوز به نقطهى مورد نظر اسلام - كه آرزوى خود ما بوده است - نرسيدهايم؛ اين هم از نقطهضعفهاى ماست. اين ضعفها را بايستى جبران كنيم. اينها ضعفهائى است كه نميشود از آنها گذشت. هم مسئولين، هم آحاد مردم بايد احساس كنند وظيفه دارند اين ضعفها را برطرف كنند. انشاءاللّه بايد از خداى متعال كمك بخواهيم و اين ضعفها را برطرف كنيم. و البته ميشود برطرف كرد؛ اينها بدون ترديد برطرفكردنى است."(۲۰)
رهبر معظم انقلاب در خطبه ی نماز جمعه تهران برای برطرف کردن ضعف ها فرمودند :"خب، به نظر من كارهائى كه بايد انجام بگيرد براى اينكه اين ضعفها برطرف شود، در درجهى اول اين نگاه به آينده است؛ در درجهى اول مسئوليتپذيرى ماهاست. همهى ما بايد احساس مسئوليت كنيم؛ بخصوص مسئولين كشور و خدمتگزاران مردم بايد احساس مسئوليت كنند. تقصيرها را گردن هم نيندازيم. اينجور نباشد كه اگر يك جا يك نقصى پيدا شد، مجلس بگويد تقصير دولت است، دولت بگويد تقصير مجلس است، آن يكى بگويد تقصير قوهى قضائيه است؛ نه، حدود مشخص است. قانون اساسى خطوط را مشخص كرده است. وظائف همه معلوم است. رهبرى مسئوليت دارد، دولت مسئوليت دارد، مجلس مسئوليت دارد، قوهى قضائيه مسئوليت دارد، نيروهاى نظامى مسئوليت دارند، دستگاههاى اجرائى هر كدام مسئوليتهائى دارند؛ به گردن هم نيندازيم. اشكالى به وجود مىآيد، متوجه رهبرى است؛ رهبرى متواضعانه قبول كند كه اين اشكال متوجه اوست و سعى كند آن را برطرف كند. اين يكى از اساسىترين كارهاست.
كار اصلى ديگر اين است كه از ارزشهاى اصولى نبايد غافل شد. سرگرم مسائل فرعى و فروع نشويم، از اصول غافل بمانيم. اين هم شرح مفصلى دارد.
حفظ اتحاد و همدلى، يكى ديگر از وظائف ماست. بارها عرض كردهايم كه بين مسئولين بايد اتحاد و همدلى باشد. سه قوه و ديگران بايد با هم همدل باشند، همگام باشند، همدست باشند؛ ولو يك جاهائى اختلاف نظرهائى دارند. اختلاف نظر اشكالى ندارد؛ اما بايستى در جهتگيرىهاى نظام و كشور و انقلاب پشت به پشت يكديگر بدهند، دست يكديگر را محكم بفشرند و به پيش بروند؛ هم اينها، هم مردم با هم، هم مردم با مسئولين. اين اتحاد و همدلى، علاج قطعى بسيارى از مشكلاتى است كه در كشور وجود دارد."(۲۱)
و در آخر با بیان دو نکته مهم از بیانات مقام معظم رهبری در زمینه حفظ هدف های انقلاب و نقاط قوت و ضعف نظام این یادداشت را به پایان می رسانم
"شعارهاى انقلاب، امروز همان شعارهاى روز اول است؛ كه اين نشاندهندهى سلامت انقلاب است. شعارها مثل انگشت اشارهاى هستند كه به هدفها اشاره ميكنند، هدفها را ترسيم ميكنند. وقتى شعارها تثبيتشده در يك نظامى، در يك انقلابى باقى ماند، معنايش اين است كه هدفها در اين نظام به شكل اول است؛ هدفها تغيير پيدا نكرده است؛ دستاندركاران و مردم از صراط مستقيم و هدفهاى اصلى منحرف نشدهاند. امروز شعارهاى ملت ايران، همان شعارهاى اول انقلاب است"(۲۲)
" اين نقاط مثبت ظرفيتها را به ما نشان خواهد داد كه ما چه ظرفيتها و چه امكاناتى در كشور داريم. آن ستون نقاط منفى اولويتها را به ما نشان خواهد داد كه چه كارهائى را بايد بكنيم. وقتى كه اين دو تا را در كنار هم گذاشتيم، اين ميتواند راه ما را روشن كند؛ بفهميم چه كار كنيم.(۲۳)
و الحمد لله رب العالمین
محمد میراحمدیان
(۱) ۱۶/۰۵/۱۳۹۰- بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ايران
(۲) ۱۱/۰۷/۱۳۹۰- بيانات در ديدار كارگزاران حج
(۳) ۱۶/۰۵/۱۳۹۰- بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ايران
(۴) ۱۴/۱۱/۱۳۹۰- خطبههای نماز جمعه تهران
(۵) ۱۶/۰۵/۱۳۹۰- بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ايران
(۶) ۱۴/۱۱/۱۳۹۰- خطبههای نماز جمعه تهران
(۷) ۱۶/۰۵/۱۳۹۰- بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ايران
(۸) ۱۴/۱۱/۱۳۹۰- خطبههای نماز جمعه تهران (۹) همان
(۱۰) ۱۶/۰۵/۱۳۹۰- بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ايران
(۱۱) همان
(۱۲) ۱۴/۱۱/۱۳۹۰- خطبههای نماز جمعه تهران
(۱۳) همان
(۱۴) ۱۶/۰۵/۱۳۹۰- بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ايران
(۱۵) همان
(۱۶) ۱۴/۱۱/۱۳۹۰- خطبههای نماز جمعه تهران
(۱۷) ۱۶/۰۵/۱۳۹۰- بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ايران
(۱۸) ۱۴/۱۱/۱۳۹۰- خطبههای نماز جمعه تهران
(۱۹) ۱۶/۰۵/۱۳۹۰- بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ايران
(۲۰) ۱۴/۱۱/۱۳۹۰- خطبههای نماز جمعه تهران
(۲۱) همان
(۲۲) همان
(۲۳) ۱۶/۰۵/۱۳۹۰- بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ايران